Jest jedną z około pięćdziesięciu zachowanych w województwie śląskim wież ciśnień.

Historia

Zadaniem wież ciśnień było zapewnienie stabilnego ciśnienia w wodociągu oraz gromadzenie rezerwy wody. Zasadnicza część wież, mieszcząca zbiornik wodny znajdowała się na szczycie. Na miejsce wybudowania wież ciśnień zwykle wybierano najwyższe możliwe miejsce. Zachowane w województwie śląskim wieże ciśnień pochodzą przede wszystkim z lat 1871-1935 i stanowią ciekawe zabytki techniki wodociągowej. Wieże wodne należały do miejskich, przemysłowych i kolejowych sieci wodociągowych. Powstałe na Górnym Śląsku wieże charakteryzują się uproszczoną formą i kształtem zbliżonym do „kielicha”. Ponadto wyróżnia je oryginalność konstrukcji i sposobu budowania. Wykazują się starannie opracowanymi elementami architektonicznymi. Część wież ciśnień w latach 60. i 70. XX w. została rozebrana. Większość zachowanych jest dzisiaj nieużytkowana.

Wieża ciśnień w Szopienicach wchodzi w skład zespołu obiektów dawnej huty cynku wzniesionych w latach 1908-1912 jako część kompleksu produkcyjno-przetwórczego metali kolorowych należącego do Gwarectwa Spadkobierców Gieschego. Zabudowania huty zostały zaprojektowane przez wybitnych niemieckich architektów Emila i Georga Zillmanów z Charlottenburga. Zostali oni sprowadzeni na Śląsk przez Antona Uthemanna, ówczesnego dyrektora koncernu Spadkobierców Gieschego. Wzniesienie wieży ciśnień datowane jest na 1912 r. i być może również została ona zaprojektowana Zillmanów. Swoją formą i ukształtowaniem bryły jest zbliżona do wieży wodnej w Giszowcu.

Opis

Wieża jest usytuowana na terenie zabytkowego kompleksu Huty Metali Niezależnych. Jest to obiekt wzniesiony z żelbetu z drewnianymi belkami na stropach. Został założony na planie ośmioboku. Ma wysokość 35 metrów. Przekrywa go dach namiotowy pokryty czerwoną dachówką. Podstawa wieży jest szersza. Została podzielona pionowymi występami i umieszczono w niej prostokątny otwór wejściowy. W smukłym trzonie w górnej i dolnej części znajdują się niewielkie otwory okienne o zakończeniach w formie ściętych narożników. Partia górna wsparta na wspornikach dorównuje szerokością części przyziemia. Umieszczono w niej, pod częścią dachu, po trzy, niewielkie, prostokątne okna znajdujące się na każdym z boków. Wewnątrz był zainstalowany stalowy, okrągły pojemnik. Całość założenia przypomina gotycki obiekt fortyfikacyjny.

Obiekt dostępny dla zwiedzających z zewnątrz.

Oprac. Sabina Rotowska, OT NID w Katowicach.