Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kamienica - Zabytek.pl

kamienica


kamienica pocz. XX w. Katowice

Adres
Katowice, Juliusza Słowackiego 22

Lokalizacja
woj. śląskie, pow. Katowice, gm. Katowice

Kamienica nazywana jest potocznie „białą damą” ze względu na charakterystyczną okładzinę elewacji z białej, glazurowanej cegły.

Budynek jest jednym z ciekawszych obiektów mieszkalno-handlowych wzniesionym w początkach XX w. Jej architektura wykazuje się cechami stylu eklektycznego z elementami secesji.

Historia

Budowa kamienicy rozpoczęła się w 1904 r. Autorem projektu był mistrz budowlany Paul Frantzioch. Obiekt został wzniesiony na miejscu rozebranej tzw. Starej Synagogi (z 1862 r.). Na przestrzeni lat kamienicę zamieszkiwali bogaci kupcy i znani Katowiczanie. Część parterowa przeznaczona była na biura i gabinety dla kupców i przemysłowców, m.in. Emanuel Wittor prowadził w niej ekskluzywny sklep z instrumentami muzycznymi, Ferdinand Lachs miał swój sklep z artykułami papierniczymi, a Teodor Marweg prowadził tu swój salon fryzjerski. Ponadto znajdowała się tu również kwiaciarnia, śniadalnia oraz skład tytoniu. Pomieszczenia na wyższych kondygnacjach przeznaczone były na biura właścicieli cegielni parowych, hurtowni żelaza, handlarzy węglem i zarządców nieruchomościami. Zamieszkiwali tu również katowiccy rabini. W latach międzywojennych w kamienicy mieściła się Centralna Drogeria Alojzego Szmyta. Ponadto swoje gabinety mieli tu lekarze. Sam właściciel obiektu, Paul Frantzioch, mieszkał w budynku tylko przez cztery lata. Następnie, około 1908 r., przeprowadził się do wybudowanej przez siebie wilii na ul. Powstańców. Po 1922 r. kamienicę przy ul. Słowackiego oddano do dyspozycji Komisji Mieszanej dla Górnego Śląska, która działała tam do 1937 r.

Obecnie część parterowa nadal pełni funkcję handlową. Mieści się tam m.in. pasmanteria, salon fryzjerski oraz piekarnia. Na pozostałych kondygnacjach umieszczone są lokale mieszkalne.

Opis

Kamienica jest budynkiem narożnym. Obiekt został wzniesiony z cegły, częściowo obłożony białą, cegłą glazurowaną. Partia wykusza, ryzality i detale architektoniczne są tynkowane. Budynek jest pięciokondygnacyjny podpiwniczony, z użytkowym poddaszem. Został założony na planie zbliżonym do litery „L”. Wraz z oficynami tworzy kwadrat zabudowy z wewnętrznym dziedzińcem. Budynek jest nakryty dwuspadowym dachem.

Narożnik obiektu jest wysunięty przed lico murów, zwieńczony wieżyczką o dachu wielobocznym. W partii przyziemia, na osi środkowej, znajduje się otwór wejściowy o prostokątnych, jednoskrzydłowych drzwiach z nadświetlem. Po bokach umieszczono dwa, duże, prostokątne okna witrynowe. Od strony północnej na poszczególnych kondygnacjach znajdują się po trzy okna. Na drugim i trzecim piętrze prostokątne zwieńczone łukiem półkoliście. Na czwartej kondygnacji umieszczono prostokątne okna zwieńczone łukiem kotarowym. Na ostatnim piętrze okna są prostokątne, czterodzielne. Od strony zachodniej, na każdej kondygnacji umieszczono po jednym, analogicznym oknie jak w partii północnej.

Elewacja północna i zachodnia są niesymetryczne. Fasada północna, od strony ul. 3 Maja, w części parterowej mieści rząd dużych, witrynowych okien. Na osiach pierwszej i drugiej, trzeciej i czwartej oraz dziewiątej i dziesiątej okna te połączone są z jednoskrzydłowymi drzwiami. Na piątej osi znajdują się wtórne drewniane drzwi pełne z sześciopodziałowym, prostokątnym nadświetlem. Drzwi te prowadzą do części mieszkalnej. Obok znajdują się automatycznie rozsuwane drzwi z nadświetlem. Obok znajduje się trójpodziałowe, duże okno. Elementem charakterystycznym elewacji północnej są czterokondygnacyjne otynkowane wykusze stanowiące jednocześnie loggie balkonowe, które znajdują się na osiach trzeciej i czwartej oraz na dziewiątej i dziesiątej. Balkony wsparte są konsolkami. Umieszczone w nich okna są szerokie, zamknięte łukiem pełnym (na pierwszej i drugiej kondygnacji) oraz zwieńczone łukiem kotarowym (na trzeciej kondygnacji). Wykusze zdobione są dekoracją roślinną, w które są wplecione putta i medaliony z głowami kobiet. Okna na drugiej i trzeciej kondygnacji elewacji są prostokątne zamknięte łukiem półkolistym. Na czwartej kondygnacji znajdują się okna prostokątne, a w części narożnikowej zamknięte łukiem kotarowym, flankowane kolumienkami i zwieńczone fryzem z elementami antromorficznymi i roślinnymi. Na ostatnim piętrze okna są prostokątne, czterodzielne. Pomiędzy nimi znajdują się płyciny ze sztukateriami o motywach roślinnych. W środkowej części fasady znajduje się dekoracja o kształcie krzyża, w który wpisana jest kobieca maska oraz trzy tarcze. W partii przyziemia elewacji zachodniej, od strony ul. Słowackiego, znajdują się okna witrynowe połączone z jednoskrzydłowymi drzwiami (na osiach trzeciej i czwartej, siódmej i ósmej oraz dziewiątej i dziesiątej). Między szóstą a siódmą osią umieszczono portal zdobiony głową lwa. Na dziewiątej i dziesiątej osi znajduje się nieznaczny ryzalit. Jest on otynkowany i boniowany, zwieńczony ozdobnym szczytem. Analogiczny ryzalit umieszczony jest na ósmej i dziewiątej osi. Umieszczono na nim balkony osadzone na wspornikach zdobionych motywami zoomorficznymi. Otacza je kuta balustrada. Na drugiej i trzeciej kondygnacji drzwi balkonowe są prostokątne z nadświetlem zamkniętym łukiem półkolistym. Na czwartym i piątym piętrze drzwi balkonowe zamyka prostokątne nadświetle. Analogicznie jak w elewacji północnej, okna na drugiej i trzeciej kondygnacji są prostokątne. Na czwartym piętrze okna zamknięte są półkoliście, a w partii wykusza zwieńczone łukiem kotarowym.

We wnętrzu zachowała się fragmenty oryginalnego wystroju m.in. w postaci posadzki ceramicznej na klatce schodowej i sieni budynku oraz dwubiegowe z balustradą tralkową.

Obiekt dostępny z zewnątrz.

Oprac. Sabina Rotowska, OT NID w Katowicach, 29-03-2016 r.

Rodzaj: kamienica

Styl architektoniczny: inna

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_24_BK.104461