Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

Biblioteka Śląska - Zabytek.pl

Biblioteka Śląska


budynek użyteczności publicznej 1934 r. Katowice

Adres
Katowice, Francuska 12

Lokalizacja
woj. śląskie, pow. Katowice, gm. Katowice

Dom Oświatowy Biblioteki Śląskiej jest jednym z ciekawszych przykładów budynków wzniesionych w stylu funkcjonalizmu na obszarze Katowic.

Architektura obiektu wykazuje się ciekawą kompozycją bryły oraz dekoracją wnętrza. Obiekt stanowi również wartość historyczną będąc siedzibą Biblioteki Śląskiej.

Historia

Towarzystwo Czytelni Ludowych rozpoczęło swoją działalność w 1880 r. w Poznaniu. Ich celem było przede wszystkim zakładanie bibliotek i czytelni. 3 maja 1923 r. organizacja ta przeprowadziła ogólnopolską zbiórkę pieniędzy przeznaczonych dla poszczególnych oddziałów tej instytucji. Na Śląsku uzbierano ich najwięcej spośród wszystkich ośrodków, w związku z czym Towarzystwo Czytelni Ludowych zakupiło od miasta działkę na skrzyżowaniu ul. Francuskiej i Wojewódzkiej, na której miał powstać gmach. Obiekt został zaprojektowany przez dwóch architektów: Stanisława Tabeńskiego (1890-1977) i Józefa Rybickiego (1898-1974). Projekt zakładał stworzenie trzech bibliotek, sal wykładowych, czytelni oraz magazynów. Budowa rozpoczęła się w kwietniu 1929 r. Obiekt wznoszono przede wszystkim ze składek społecznych. Kryzys gospodarczy spowodował, że w 1933 r. budynek został zakupiony przez Urząd Wojewódzki Śląski, dzięki czemu w 1934 r. zakończono prace budowlane. Obiekt w latach 1934-1998 stanowił siedzibę Biblioteki Śląskiej, jednak ze względu na powiększające się jej zbiory wzniesiono nowy gmach przy placu Rady Europy. Obecnie w budynku ma swoją siedzibę Śląska Wyższa Szkoła Zarządzania im. Gen. Jerzego Ziętka. Urzęduje w nim Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków, a od 2012 r. znajduje się tu Dom Oświatowy Biblioteki Śląskiej. Obiekt jest nadal własnością Biblioteki Śląskiej.

Opis

Obiekt jest budynkiem narożnym. Jego południowe skrzydło przylega do ul. Wojewódzkiej, a zachodnie do ul. Francuskiej. Jest to budynek ceglany, tynkowany. Został założony na planie zbliżonym do litery „U”. Kompozycja brył jest zwarta, regularna i symetryczna. Składa się z trzech prostopadłościanów. Dwa leżące, trójkondygnacyjne prostopadłościany tworzą szeroki narożnik, w który wpisany jest w centralnej części prostopadłościan pionowy. W narożniku płd.-zach. umieszczono główne wejście, które poprzedza podest i pięciostopniowe schody. Narożnik wsparty jest na siedmiu kanelurowanych filarach. Otwór wejściowy stanowią trójskrzydłowe drzwi z nadświetlem. Nad nimi widnieje napis: „Biblioteka Śląska”. Na wysokości trzeciej kondygnacji znajduje się balkon łączący się z elewacją zachodnią i południową. Zamyka go prosta, metalowa balustrada. Powyżej, w elewacjach narożnika, zostały umieszczone prostokątne okna oddzielone od siebie lizenami. W części przyziemia elewacji południowej znajdują się małe, kwadratowe okienka. Na pozostałych kondygnacjach umieszczono małe, kwadratowe okna. W przyziemiu elewacji zachodniej znajdują się duże, prostokątne okna oddzielone kanelurowanymi lizenami. Umieszczono tam również otwór wejściowy. Wysokość cokołu elewacji zwiększa się wraz ze spadkiem ulicy. Okna na pozostałych kondygnacjach są analogiczne jak w elewacji południowej. Wnętrze w skrzydle głównym jest jednotraktowe, a w skrzydłach bocznych dwu i dwu i pół traktowe. Wyjście główne poprzedza obszerny hol. Schody główne o kamiennej okładzinie i metalowej balustradzie, rozdzielają się na półpiętrze. W klatce schodowej i na korytarzach jest zachowana kamienna lamperia. W narożniku znajduje się aula, mogąca pomieścić pięćset osób, o wysokości dwóch kondygnacji. Na jej bocznych ścianach umieszczono łukowe balkony z miejscami siedzącymi. Ściany zdobione są okładziną ze sztucznego marmuru w odcieniach koloru zielonego i pomarańczowego. Elementem wyróżniającym się jest ozdobny żyrandol oraz kinkiety.

Budynek dostępny od zewnątrz, wnętrze dostępne w godzinach urzędowania poszczególnych instytucji.

Oprac. Sabina Rotowska, OT NID w Katowicach, 29-12-2015 r.

Rodzaj: budynek użyteczności publicznej

Styl architektoniczny: inna

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_24_BK.105517