poł. XVIII wieku, której formy wywodzą się z architektury murowanej. Odwzorowywanie w drewnie murowanych budowli jest zjawiskiem charakterystycznym dla Polski i unikalnym w Europie.

Historia

Parafia w starym osiedlu puszczańskim zwanym Białym Miastem lub Kampinosem była erygowana zapewne ok. 1370 roku. Wzmianki o pierwotnym drewnianym kościele pochodzą z 1540 roku. Budowę obecnej drewnianej świątyni zainicjował w 1773 roku ówczesny proboszcz ks. Jan Forszet, a ukończył w 1782 roku jego następca ks. Jakub Żegocki. Projektantem kościoła był warszawski arch. Lobe, a jednym z fundatorów Ludwik Gutakowski, od 1776 roku właściciel wsi. W 1791 roku kościół został konsekrowany przez bp Antonina Pobóg Malinowskiego. Wielokrotnie był remontowany m in. w 1921 roku, kiedy został podmurowany i otynkowany od wewnątrz. Po 1982 roku pokrycie dachu nad korpusem nawowym wymieniono z gontu na blachę.

Opis

Kościół znajduje się w centrum wsi na podłużnej działce otoczonej metalowym ażurowym ogrodzeniem i niewysokim tynkowanym murem, po północnej stronie ul. Chopina. Teren przykościelny porośnięty wzdłuż ogrodzenia drzewami sąsiaduje od wsch. z parkiem, a od pd. z cmentarzem. Przed fasadą kościoła, zwróconą w kierunku ulicy, znajduje się figura Matki Bożej z Dzieciątkiem ufundowana w 1865 r. przez parafian, jako wotum dziękczynne dla bohaterów powstania styczniowego. Przy murze okalającym działkę znajduje się drewniana dzwonnica, a od pn. nagrobki proboszczów z XIX wieku Wokół kościoła ustawione są drewniane tablice zwieńczone stromymi daszkami z płaskorzeźbionymi scenami stacji drogi krzyżowej.

Budynek kościoła jest drewniany o konstrukcji zrębowej, podmurowany, oszalowany z zewnątrz, a otynkowany wewnątrz. Jako budulca użyto drobnosłoistej sosny z Puszczy Kampinoskiej. Obiekt założony został na planie prostokąta z trójbocznie zamkniętą częścią pd. (od strony prezbiterium), a od pn. z dwiema wysuniętymi czworobocznymi wieżami. Salowe wnętrze przekryte stropem, podzielone zostało czworobocznymi filarami na trzy nawy. Po bokach ołtarza głównego znajdują się niskie pomieszczenia zakrystii i skarbczyka zwieńczone u góry lożami, do których można się dostać po drabinie przez otwór w stropie. Po pn. stronie znajduje się empora organowa wsparta na filarach. Ściany od wewnątrz wzmacniają lisice w formie pilastrów. Trójkondygnacyjną fasadę zwieńczoną półkolistym naczółkiem ujmują równe jej wysokości, wysunięte do przodu wieże przykryte blaszanymi ostrosłupowymi hełmami. Kondygnacje fasady i wież wydzielają drewniane gzymsy i wysunięty okap. Fasadę na osi zdobi portal i umieszczone powyżej okno zwieńczone trójkątnym naczółkiem. Otwory te zostały ujęte w profilowane obramienia nawiązujące do dekoracji charakterystycznych dla architektury murowanej. Prostokątne i okrągłe otwory górnych kondygnacji wież i fasady wypełniają żaluzje z desek. Skromne elewacje boczne zwieńczone profilowanym gzymsem przepruwają prostokątne okna. Korpus nawowy wieńczy dwuspadowy dach kryty blachą. We wnętrzu warto zwrócić uwagę na ołtarze z 2. poł. XIX wieku wykonane wg projektu arch. Walerego Jodłowskiego, obraz z końca XVIII wieku przedstawiający Chrystusa na krzyżu zapewne pędzla Franciszka Smuglewicza oraz otoczony szczególnym kultem wizerunek Matki Bożej z Dzieciątkiem z 2. poł. XVII wieku zw. Panią z Kampinosu.

Obiekt dostępny dla zwiedzających poza godzinami nabożeństw.

Oprac. Małgorzata Laskowska-Adamowicz, OT NID w Warszawie, 13.10.2014 r.