Usytuowanie i opis

Grodzisko znajduje się na zalesionym półwyspie położonym w północno-zachodniej części jeziora Silm. Grodzisko jest potężnym złożeniem, którego wysokość wałów od strony jeziora sięga 25 m, a od strony nasady półwyspu około 12 m Obiekt ma kształt owalny o wymiarach ca 90m x 55m. szerokość wału u podstawy sięga ca 15-25m. Majdan o wymiarach 36m x 92m tworzy nieckę, która jest najbardziej zaklęśnięta w centralnej części. Obiekt jest nachylony po osi północ - południe.

Historia

Grodzisko znane w miejscowej tradycji jako Schwedenschanze, Kesselberg lub Poganek. Pierwsza faza zasiedlenia obiektu przypadła na wczesną epokę żelaza i związana była z ludnością kultury kurhanów zachodniobałtyjskich. Po raz kolejny obiekt został zasiedlony we wczesnym średniowieczu. Druga faza funkcjonowanie grodziska przypadła na okres od X w. do pierwszej połowy wieku XIII i związana była z pograniczem prusko - słowiańskim. Świadomość istnienia w tym miejscu dawnego grodu udokumentowana została na mapie S. Suchodolca z 1705 roku.

Stan i wyniki badań

Pierwsze badania wykopaliskowe przeprowadzone zostały jeszcze przed 1876 rokiem przez Abrahama Lissauera i polegały głównie na badaniu wnętrza wału, gdzie odkryto min. naczynie zawierające ludzka czaszkę. Kolejne badania, w 1908 roku dotyczyły południowej części grodziska. Odsłonięto w wówczas skupiska kamieni, palenisko, duże ilości spalenizny oraz ludzki szkielet, a także znaczne ilości ceramiki, szczątków zwierzęcych i srebrny dirham. Po drugiej wojnie światowej pierwsze badania miały charakter powierzchniowy. Natrafiono wówczas na stanowisku na fragmenty naczyń, które zdefiniowane zostały na pochodzące z okresu wpływów rzymskich. W 1997 roku, z ramienia Instytutu Archeologii UMK w Toruniu przeprowadzone zostały na grodzisku badania sondażowe. W trakcie badań zadokumentowano nawarstwienia kulturowe w obrębie wału i majdanu. Udało się również ustalić miejsce bramy wjazdowej, która znajdowała się w zachodniej części stanowiska. Analiza zarejestrowanych nawarstwień oraz znalezione fragmenty kości ludzkich i uzbrojenia, a także duże ilości spalenizny pozwoliły stwierdzić, że gród uległ zniszczeniu w sposób gwałtowny, najprawdopodobniej na skutek toczących się w jego obrębie walk. W 2012 roku przeprowadzono na grodzisku w Łaniochu (Kamionce) kolejne badania archeologiczne. Zarejestrowano wówczas pierwszą fazę funkcjonowania obiektu, która przypadła na wczesną epokę żelaza. Z kolei nawarstwienia przypadające na wczesne średniowiecze noszą min. ślady przebudowy i naprawy wału, który zapewne ulegał zniszczeniom na skutek toczących się w obrębie obiektu zbrojnych potyczek. Ponadto w miejscu oddzielającym grodzisko od nasady cypla, oprócz fosy zarejestrowano kilka pasm kamiennych umocnień pełniących zapewne funkcje muru oporowego zabezpieczającego wał grodziska. Natrafiono również na ludzkie szczątki kostne i pozostałości uzbrojenia, które potwierdziły walki toczące się w obrębie obiektu.

Od strony lądu dostęp do obiektu ograniczony z powodu gęstych zarośli. Zabytek dostępny od strony jeziora.

Oprac. Hanna Mackiewicz, OT NID w Olsztynie, 14.10.2014 r.