pompownia i kotłownia - Zabytek.pl
Adres
Kamieniec Ząbkowicki
Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. ząbkowicki, gm. Kamieniec Ząbkowicki - miasto
Historia
Ogólną koncepcję założenia pałacowo-ogrodowego dla właścicielki kamienieckiego majątku – księżnej Marianny Orańskiej (ur. 1810, zm. 1883 r.) stworzył w latach 1838–1841 architekt Carl Friedrich Schinkel. Rezydencja wybudowana została w latach 1838-1872 (w 1841 r. pałac był ukończony w stanie surowym) według projektu C.F. Schinkla, ukończona natomiast przez Ferdinanda Martiusa. Budowa kontynuowana była przez syna księżnej Friedricha Wilhelma Nicolausa Albrechta von Preussen (ur. 1837 zm. 1906 r.).
Maszynownię z maszyną parową napędzającą pompę tłoczącą wodę do fontann na tarasach w parku pałacowym wzniesiono przed 1840 r. według projektu Ferdinanda Martiusa. Zgodnie z wskazaniem Carla Friedricha Schinkla budynek wraz z kominem miał prezentować formy architektoniczne dostosowane do cech stylowych architektury pałacu. Wkrótce obiekt okazał się niewystarczający. Został wyburzony, a na jego miejscu wzniesiono obecny, zachowany budynek, którego budowa została zakończona w 1864 roku. W tym samym czasie wybudowano gazownię zasilającą oświetlenie pałacu oraz urządzono staw.
Opis
Budynek pompowni i kotłowni wzniesiony został u podnóża Góry Zamkowej, przy dawnej drodze prowadzącej w stronę Byczenia (obecnie droga parkowa). Przed budynkiem założony został staw z fontanną. Architektura budynku wzorowana była na architekturze angielskiej, w szczególności nawiązywała do typu angielskiego domu wiejskiego.
Budynek, obecnie służący jako mieszkalny, założony został na wydłużonym i rozczłonkowanym wzdłuż osi wschód-zachód planie, posiada urozmaiconą bryłę. Wysoko podpiwniczony, jednokondygnacyjny; nakryty dachami dwuspadowymi w części wschodniej i środkowej z dodatkowymi kondygnacyjnymi użytkowymi w poddaszu; w części zachodniej - parterowy nakryty dachem płaskim przesłoniętym attyką; z wysokim kominem w zachodniej części. Ściany budynku ceglane; bogaty, wykonany z piaskowca detal architektoniczny w postaci balustrad, obramień drzwiowych i okiennych, konsol, sterczyn, gzymsów czy fryzów. Na uwagę zwraca umieszczona na fasadzie, w niszy, alegoryczna figura przedstawiającą kowala, która odnosiła się do technicznej funkcji obiektu. Komin o ścianach urozmaiconych przyporami i uskokami, w górnej części o przekroju gwiaździstym, ukształtowany został w formie neogotyckiej wieży.
Zabytek dostępny.
oprac. Bogna Oszczanowska, OT NID we Wrocławiu, 26-07-2019 r.
Dane obiektu zostały uzupełnione przez użytkownika Jarosław Bochyński (JB).
Rodzaj: architektura przemysłowa
Styl architektoniczny: neogotycki
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.93872