Historia

Przywilej lokacyjny na prawie chełmińskim dla wsi Kalwa (niem. Kalwe) wydał w 1297 r. komtur malborski Henryk von Weilnau, równocześnie kościół parafialny uposażył 4 włókami.

Istniejący w Kalwie kościół został zbudowany w latach 1310-1320. Prezbiterium zostało dobudowane w 1402 r. W 1403 r. świątynię konsekrowano. Z początkiem 1411 r. kościół został w trakcie działań wojennych splądrowany przez Krzyżaków. Kolejne zniszczenia przyniosła w końcu l. 20 XVII w. trwająca na Pomorzu wojna polsko-szwedzka. Prawdopodobnie jeszcze w XVII w. kościół przeszedł solidny remont. W 1821 r. została wybudowana drewniana wieża (data na chorągiewce), odremontowana w 1956 r. W 1977 r. wymieniono gont na wieży, w 2006 r. odrestaurowano ołtarz główny, w 2009 kościół przeszedł generalną renowację.

Kościół posiada zachowane rokokowe wyposażenie.

Opis

Kościół wolnostojący, orientowany, usytuowany w centrum wsi na lekko wyniesionym trójkątnym placu, otoczonym z trzech stron drogami. Przy kościele znajduje się niewielki cmentarz z zachowanymi nagrobkami z początku XX w. oraz starodrzew.

Bryła gotyckiej świątyni urozmaicona. Korpus nawowy oparty na planie prostokąta o wymiarach ok. 18 x 13 m., przykryty dachem dwuspadowym. Od wschodu przylega do niego węższe i niższe, prosto zamknięte prezbiterium z dachem dwuspadowym i sterczynowym szczytem; od zachodu - drewniana kwadratowa wieża przykryta ostrosłupowym hełmem. W naroże południowe między nawą i prezbiterium wbudowana prostokątna zakrystia przykryta dachem pulpitowym, schodzącym. Od południa do nawy dostawiona szczytowo kwadratowa kruchta z dwuspadowym dachem.

Kościół murowany z kamienia i cegły, kruchta w konstrukcji szkieletowej, wieża drewniana, więźba dachowa drewniana, dachy ceramiczne; nad prezbiterium i nawą drewniany strop kolebkowy.

Elewacje nawy w dolnej części kamienne, górne partie łącznie z gzymsem podokapowym ceglane. Ściana zachodnia nawy (szczyt sterczynowy przesłonięty wieżą) ujęta w narożach dwiema diagonalnymi przyporami. Elewacje prezbiterium ceglane na kamiennym cokole; elewacja wschodnia ze szczytem rozczłonowanym sterczynami, pomiędzy nimi pięć osi tynkowanych ostrołukowych blend (w trzech środkowych wprowadzone okna); na osi prezbiterium pojedyncza przypora. Ściana południowa zakrystii ujęta dwiema mocno wysuniętymi przyporami.

Wnętrze salowe, prezbiterium wydzielone ścianą tęczową z szerokim otworem ostrołukowym.

Wewnątrz zachowane cenne, jednorodne, rokokowe wyposażenie.

Obiekt dostępny, zwiedzanie po wcześniejszym umówieniu w biurze parafialnym w Kalwie.

Oprac. Teofila Lebiedź-Gruda, OT NID w Gdańsku, 02.10.014 r.