Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół filialny pw. św. Jerzego - Zabytek.pl

kościół filialny pw. św. Jerzego


kościół XIV w. Jeziernik

Adres
Jeziernik, 60

Lokalizacja
woj. pomorskie, pow. nowodworski, gm. Ostaszewo

Kościół św.Jerzego w Jezierniku należy do grupy najwcześniejszych budowli sakralnych na Żuławach.

Historia

Przywilej lokacyjny dla Jeziernika (niem. Schönsee) został wydany przez wielkiego mistrza Luthera von Braunschweiga w 1334 r. (uposażenie dla kościoła i proboszcza). Pierwszy kościół najprawdopodobniej w konstrukcji szkieletowej został zbudowany w latach 30. XIV w. W 3 ćw. XIV w. został częściowo omurowany, z jego pierwotnej konstrukcji pozostała kratownica szczytu wschodniego i kilka wschodnich wiązarów więźby dachowej. Szczyt wschodni kościoła datowany jest na poł. XV w. a ceglana część wieży na koniec XV w. Drewniane kondygnacje wieży datowane są na 1637 r. Od 1679 parafia w Jezierniku straciła samodzielność i została włączona do sąsiedniej w Ostaszewie. W 1837 r. rozebrano zakrystię., w 1860 r. remontowano ścianę północną kościoła (zniszczenia wywołane przez powódź) a w latach 80. XIX w. remontowano wieżę i pokrycie hełmu. W okresie II wojny światowej kościół nie ucierpiał. W l. 90. XX w. przeprowadzono konserwacje ołtarza, gotyckich figur i konfesjonału, w 2009 r. remontowany był dach kościoła i siedemnastowieczna ambona.

Opis

Kościół orientowany, otoczony cmentarzem, usytuowany w centrum wsi, po wschodniej stronie głównej drogi wiejskiej. Wieża kościoła stanowi dominantę w płaskim krajobrazie Żuław. Budowla gotycka powstająca etapowo, wzniesiona na rzucie wydłużonego prostokąta z kwadratową wieżą od zachodu i niewielką prostokątną kruchtą od południa. Korpus opięty przyporami z dachem dwuspadowym i sterczynowym szczytem od wschodu, drewniana kondygnacja wieży na wysokości kalenicy przechodzi w ośmioboczną nadwieszoną izbicę, którą wieńczy wysoki ostrosłupowy hełm. Ściany murowane z cegły, górna kondygnacja wieży i izbica wraz z hełmem mają konstrukcję drewnianą. We wnętrzach stropy belkowe odeskowane, więźba dachowa drewniana, dachy kryte dachówką, hełm wieży - gontem. W elewacji zachodniej (wieżowej) portal sklepiony półkoliście i flankujące go wąskie okienka. Elewacja południowa korpusu pięcioosiowa z kruchtą w pierwszej osi od zachodu, okna wysoko osadzone zamknięte łukami koszowymi. Elewacja kruchty jednoosiowa z prostym schodkowym szczytem, dekorowana trzema kolistymi płycinami i pasem płaskiego, tynkowanego fryzu (w miejscu pierwotnego otworu drzwiowego okno o łuku półkolistym). Elewacja wschodnia jednoosiowa, partia szczytu wyodrębniona pasem fryzu o plastycznej rombowej dekoracji. Szczyt o bogatym podziale wertykalnym, sześcioosiowy; na osiach bogato profilowanych lizen sterczynki z zwieńczone czterema szczycikami i kwiatonem. Wnętrze salowe otwarte szeroką ostrołuczną arkadą na kruchtę podwieżową; w obu pomieszczeniach deskowe stropy, ale w kruchcie zachowana osiemnastowieczna polichromia z Apoteozą św. Jerzego. Wyposażenie w większości z XVII i XVIII w.: ołtarz główny, ambona, konfesjonał, empora z prospektem organowym. Z gotyckiego wyposażenia zachowana granitowa chrzcielnica, ścienne tabernakulum, figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem i figura św. Anny. Na cmentarzu dość liczne przykłady dziewiętnastowiecznych nagrobków m.in. kamienne stele i żeliwne krzyże.

Dostęp do zabytku ograniczony. Możliwość zwiedzania wnętrza po wcześniejszym uzgodnieniu w biurze parafialnym w Ostaszewie.

Oprac. Krystyna Babnis, OT NID w Gdańsku, 23.09.2015 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: gotycki

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_22_BK.39563, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_22_BK.275584