Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół cmentarny pw. Wszystkich Świętych - Zabytek.pl

kościół cmentarny pw. Wszystkich Świętych


kościół data nieznana Jemielnica

Adres
Jemielnica, Wiejska 43

Lokalizacja
woj. opolskie, pow. strzelecki, gm. Jemielnica

Jest to pierwszy kościół parafialny w Jemielnicy, gotycki.W prezbiterium oraz na podłuczu tęczy zachowała się polichromia gotycka, z 3.

ćw. XV wieku. Kościół posiada również bardzo cenne wyposażenie późnorenesansowe i barokowe (23 obiekty wpisane do rejestru zabytków ruchomych).

Historia

Dzisiejszy kościół (pod pierwotnym wezwaniem Św. Jakuba) powstał na przełomie XIII/XIV wieku. W czasach przedchrześcijańskich znajdował się w tym miejscu (wg legendy) święty gaj Słowian. Prawdopodobnie już w XII w. istniał tu kościół drewniany. W 1285 roku wzmiankuje się Sdezlausa (Zdzisława), proboszcza „de Jemielnicha” jako świadka dokumentu biskupa Tomasza. Jest to więc pierwszy kościół parafialny Jemielnicy (do 1810 r.). Do roku 1289 kościół pełnił funkcję zarówno parafialnego, jak i klasztornego, gdyż powstały przy nim pierwsze, drewniane zabudowania klasztorne. Następnie siedziba klasztoru została przeniesiona na prośbę mnichów o ok. 200 m. w kierunku pn-zach. i został tam wybudowany nowy kompleks klasztorno- kościelny. Wezwanie św. Jakuba zostało przeniesione na nowy kościół klasztorny. W 1477 roku nastąpiła ponowna konsekracja kościoła, w wyniku której otrzymał aktualne do dziś wezwanie Wszystkich Świętych. W roku 1655 z fundacji opata Bernarda Bogaczyńskiego oraz burmistrza Mikołaja Jankowskiego odbudowano kościół ze zniszczeń powstałych w wyniku wojny trzydziestoletniej. Pożar, który wybuchł w 1733 r. ponownie uszkodził kościół i pozbawił go dachu. W czasie prac remontowych dokonano również rozbudowy o zakrystię i kruchtę. Trzy lata później powiększono dziedziniec kościelny i otoczono go murem. W 1738 roku przeniesiono ołtarz z kaplicy św. Józefa w kościele klasztornym i zainstalowano go jako ołtarz główny. Wymieniono w nim obraz na przedstawiający Wszystkich Świętych. Parafianie wyposażyli kościół w potrzebne przedmioty liturgiczne oraz ławki. W 1812 r. parafia została przeniesiona do większego kościoła klasztornego, zaś ten zaczął pełnić funkcję jedynie kościoła cmentarnego. W 1841 r. powiększono po raz drugi dziedziniec kościelny, kosztem fragmentu nawsia. Kolejne prace remontowe wykonano w kościele w roku 1826, a w 1871 kościół otrzymał nowe pokrycie dachu z łupka, które w latach 60. XX w. zostało zamienione na blachę. Ostatnie prace przed wojną wykonano w latach 1933-35. W trakcie tych robót zostały odkryte na ścianach prezbiterium gotyckie polichromie.

Opis

Kościół got. z przełomu XIII/XIV w., orientowany, murowany z łamanego kamienia wapiennego na zaprawie wapiennej, gładko tynkowany. Przy kościele cmentarz, dzwonnica i kapliczka, otoczone murem z bramami. Dwuprzęsłowa nawa, do której wiedzie kruchta, od pd. z kostnicą z XIX w., przechodzi w czworoboczne prezbiterium z pd. zakrystią. Więźba dachowa drewniana krokwiowo- płatwiowa. Pokrycie dachów z blachy ocynkowanej. Nad nawą znajduje się wieżyczka na sygnaturkę z 1747 r., z ośmioboczną latarnią nakryta hełmem baniastym. Od południa do prezbiterium przylega zakrystia na planie prostokąta, ze sklepieniem kolebkowym. Nawa główna oraz prezbiterium oszkarpowane, co wraz z krzyżowo-żebrowym sklepieniem w prezbiterium opartym na wspornikach z maskami oraz ostrołukowym otworem tęczy potwierdza gotycką proweniencję. Sklepienie nawy głównej w stylu późnorenesansowym (odbudowa w 1655 r. ze zniszczeń wojny trzydziestoletniej), kolebkowe z lunetami na gurtach, zdobione dekoracją listwową , tworzącą medaliony. Zachował się chór muzyczny drewniany z XVII w. wsparty na dwóch kolumnach, na który wiodą drewniane schody. Kościół posiada bogate wyposażenie. Na ścianach prezbiterium zachowały się cenne, gotyckie polichromie z 1436 r. oraz inskrypcja minuskułowa. Polichromie pokrywają również podłucze tęczy oraz rozglifienie ostrołucznego okna. Ostatnie prace konserwatorskie przy polichromiach wykonano w roku 2004. Ambona wraz całością wyposażenia z 2. poł. w. XVII tworzy jednolitą stylowo, barokową całość. W architektonicznym ołtarzu głównym z 1738 r. umieszczony jest obraz Wszystkich Świętych, sygnowany przez Christiana Lansena. Fragmenty oryginalnego gotyckiego ołtarza tej świątyni zostały przeniesione do drewnianego kościoła w Sierotach, w woj. śląskim.

Po wcześniejszym umówieniu w Punkcie Informacji Turystycznej, tel. 77 556 10 86.

Maria Burian, NID, OT w Opolu, 18.07.2014 r.

 

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: gotycki

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_16_BK.27643, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_16_BK.22835