Grodzisko to mając czytelną formę terenową, jest ważnym elementem krajobrazu kulturowo-przyrodniczego Płaskowyżu Głubczyckiego w dorzeczu rzeki Troi, wzbogacającym wiedzę współczesnych o średniowiecznym osadnictwie, jego zasięgu i szczególnym charakterze rezydencjonalno-strażniczo-obronnym.

Usytuowanie i opis

Grodzisko zlokalizowane jest około 2000 m na północ od kościoła w Jędrychowicach, na cyplu południowej, wysokiej, nadzalewowej terasy rzeki Troi, w widłach tej rzeki i potoku Kałuża. Około 750 m na wschód od grodziska przebiega droga ku granicy państwa i stoi grodzisko z ruinami kościoła we Włodzieninie, a od strony północnej biegnie leśna droga gruntowa, prowadząca do mostu nad w/w potokiem. Po południowo-wschodniej stronie grodziska wzdłuż potoku Kałuża rozciąga się staw. Obiekt zlokalizowany jest we zachodniej części działki leśnej nr 21/1.

Opis stanowiska: grodzisko został zbudowany na planie kwadratu z silnie zaokrąglonymi narożami, a majdan otacza głęboka fosa i wał. Całkowite wymiary obiektu wynoszą około 120m x 130m. Kopiec o kształcie wieloboku w formie płaskiego stożka ma wymiary u podstawy około 41m x 51m, a u góry około 30m x 32m, jego wysokość wynosi około 4,5m. Fosa otaczająca majdan ma szerokość około 11-15m, a wał u podstawy ma 20-24m i wysokość około 5m. Fosa i wały są dobrze zachowane. Na płaszczyźnie majdanu widoczne są zarośnięte wkopy. Część zachodnia obiektu (fragment wału i fosy) jest zniszczona eksploatacją kruszywa. Grodzisko otoczone było podmokłymi dolinami: od południa i zachodu potoku Kałuża, a od północy szeroką doliną Troi. Od strony wschodniej obiekt pierwotnie otaczał wysoki wał z szeroką i głęboką fosą.

Historia

Obiekt był penetrowany powierzchniowo w końcu XIX w. oraz w okresie przedwojennym przez archeologów niemieckich m.in. B. Richthofena, M. Hellmicha, G. Raschkego, a później w 1962 r. przez M. Gedla i w 1981 r. przez W. Blajera z Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1970 r. i 1972 r. rozpoznanie powierzchniowe i sondażowe grodziska wykonał dr Michał Parczewski z  Uniwersytetu Jagiellońskiego. W wyniku tych prac badacze określili chronologię obiektu na okres późnośredniowieczny. W 2012 r. w ramach badań Archeologicznego Zdjęcia Polski powierzchniową penetrację obiektu przeprowadził zespół archeologów pod kierunkiem dr Marty Połtowicz-Bobak z Uniwersytetu Rzeszowskiego. Na archiwalnych mapach z 1928 r. obiekt określony jest jako Schwedenschanze, z 1942 r. jako K.D. Ringwall, a w archiwaliach jako Grosse Schanze.

Stan i wyniki badań

Grodzisko było rozpoznawane powierzchniowo pod koniec XIX w., a w okresie międzywojennym m.in. przez M. Hellmicha i G. Raschkego i powojennym przez M. Gedla i W. Blajera. W 1929 r. G. Raschke przeprowadził wykopaliskowe badania rozpoznawcze obiektu, m.in. wykonał przekop przez wał. W tymże roku M. Hellmich wykonał plan warstwicowy grodziska.  W 1970 r. inwentaryzację obiektu i badania sondażowe przeprowadził M. Parczewski. Założył on sześć wykopów sondażowych: na majdanie wale, fosie i stokach wału. Stwierdził, że warstwa kulturowa na majdanie ma miąższość od kilku centymetrów do 1m, na zboczu majdanu od kilku do około 20 cm, a w fosie określił warstwę kulturową od kilkudziesięciu centymetrów do około 2m. W 1972 r. w wykopie na majdanie w warstwie kulturowej natrafił na prostokątną jamę o wymiarach około 2m x 4,5m i głębokości około 55cm. W jej narożniku odkrył palenisko z węglami drzewnymi. Uznał ją za półziemiankę. W wykopach znalazł  ponad 150 fragmentów naczyń glinianych obtaczanych i toczonych koloru szarego, kremowego, ceglastego, a także nóż żelazny, zgrzebło, glazurowany przęślik gliniany oraz fragment glazurowanego, glinianego krzyża z wizerunkiem Chrystusa. Badacze określili chronologię grodziska na okres  późnośredniowieczny. W otoczeniu obiektu znajdowano fragmenty naczyń kultury łużyckiej. W 2012 r. w ramach badań Archeologicznego Zdjęcia Polski powierzchniową penetrację obiektu przeprowadził zespół archeologów pod kierunkiem M. Połtowicz - Bobak wraz ze studentami z Uniwersytetu Rzeszowskiego. Nie znalazła ona ruchomych zabytków archeologicznych, ale potwierdziła formę terenową tego grodziska. Pomimo widocznych zniszczeń zachodniej krawędzi założenia przez eksploatację kruszywa, obiekt czytelnie rysuje się w terenie, zachowany jest dobrze. Majdan ma obecnie kształt lekko pofalowanej zniszczonej wykopami płaszczyzny, wyraźnie wyniesiony nad otoczenie. Obszar grodziska (majdan i fosa) i jego bezpośrednie otoczenie porośnięte jest drzewami i krzewami. W 1990 r. wykonano plan warstwicowy grodziska. Aby uściślić budowę założenia niezbędne jest rozpoznanie konstrukcji wału oraz nawarstwień majdanu.

Obiekt dostępny jest przez cały rok. Grodzisko położone jest na gruntach Lasów Państwowych. Zlokalizowane jest bezpośrednio przy drodze gruntowej wiodącej od grodziska z ruiną kościoła i Parku Historycznego we Włodzieninie, wzdłuż krawędzi terasy rzeki Troi, w kierunku zachodnim. Drogą tą prowadzi trasa turystyczna, a w Geoportalu.pl obiekt nazwany jest jako „Włodzieniński Kopczyk”. 

Oprac. Krzysztof Spychała, NID OT Opole, 12.05.2020 r.