Jest także dominantą wysokościową w zabudowie placu rynkowego.

Historia

Pierwotny budynek ratusza, który funkcjonował w XV w. został wzniesiony z drewna. W ostatniej ćw. XV w. powstał murowany ratusz. W okresie wczesnej nowożytności budynek był kilkakrotnie przebudowywany, co zwykle związane było z pożarami, które niszczyły zabudowę miasta (1594, 1600, 1625). Po wielkim pożarze Jarosławia, który w 1625 r. strawił większą część zabudowy miasta, ratusz został przebudowany i odtąd był budowlą w stylu barokowym o trzech kondygnacjach. W 1782 r. ratusz został przejęty przez władze austriackie, a następnie przekształcony w budowlę o dwóch kondygnacjach, pełniąc funkcję warsztatów wojskowych. W 1852 r. zdewastowany budynek został wykupiony przez władze miejskie, które zleciły jego gruntowny remont połączony z przebudową według planów Antoniego Lamasche. Powstały wówczas ratusz z nadbudowanym piętrem został już w 1896 r. poddany kolejnej przebudowie według projektu lwowskiego architekta Franciszka Dolińskiego w stylu neorenesansowym. W efekcie tej modernizacji wzniesiono wieżę zegarową i odnowiono fasadę budynku. Obecną formę architektoniczną zyskał ratusz w latach 1900-1909, kiedy w oparciu o projekt Teodora Talowskiego powiększono budynek od zach. o dwa trakty, całość nadbudowano o trzecie piętro oraz dobudowano od strony wsch. parterową część z pomieszczeniami aresztu. Kolejny remont w latach 80. XX w. nie zmienił dotychczasowego wyglądu i formy architektonicznej budowli. Obecnie w ratuszu mieści się siedziba Urzędu Miasta.

Opis

Ratusz położony jest pośrodku placu rynkowego. Budynek wzniesiono na rzucie prostokąta, o dwu i pół traktach podłużnych i sześciu poprzecznych, z sienią na przestrzał na osi pierwotnej bryły, z jednotraktową przybudówką od strony wschodniej, z zaokrąglonymi narożnikami. Bryła ratusza zwarta, podpiwniczona, prostopadłościenna, o czterech kondygnacjach nadziemnych z 3. piętrem w formie mezanina umieszczonego w attyce, przekryta jest dachem czterospadowym, a parterowa część od strony wsch. dachem pulpitowym schowanym za attyką. Akcent wysokościowy stanowi wieża zegarowa zwieńczona hełmem ze sterczynami. Budynek jest murowany, wzniesiony z cegły, tynkowany, dachy kryte blachą zakładkową. Elewacja południowa - frontowa o dziewięciu osiach, z symetryczną, podkreśloną na osi płytkim ryzalitem, częścią starszą i wyodrębnionymi dwoma osiami ostatniej rozbudowy. Wejście główne w osi trzeciej (od wschodu) z ozdobnym, półkoliście zamkniętym od góry, portalem wspartym na kolumnach. Artykulację poziomą podkreślają gzymsy: międzykondygnacyjne, pośrednie i wieńczący a także rzędy rytmicznie rozstawionych okien o odrębnej, w każdej kondygnacji, dekoracji: na parterze bez dekoracji, na 1. piętrze półkoliście zakończonych z profilowanym gzymsem w nadkolu, na 2. piętrze prostokątnych i półkoliście zakończonych flankowanych pilastrami wspierającymi gzyms, na 3. piętrze niewielkich, półkoliście zakończonych, ustawionych w rzędzie na przemian z pilastrami jako wypełnienie attyki grzebieniowej. Pozostałe elewacje dekorowane analogicznie, flankowane na całej wysokości półkolumnami z herbami. Elewacja północna ośmioosiowa, niesymetryczna, z wejściem umieszczonym w prostokątnym portalu flankowanym pilastrami wspierającymi profilowane belkowanie. Elewacja zachodnia o pięciu osiach, symetryczna, z wejściem na osi, w portalu kolumnowym z belkowaniem zwieńczonym kartuszem z herbem miasta i balkonem powyżej, na 2. piętrze. Elewacja wschodnia trójosiowa przesłonięta w parterze dobudową, z półkoliście zakończonymi otworami w pięciu osiach, pasami w tynku, zwieńczoną attyką grzebieniową z trójkątnym szczytem i sterczynami w części środkowej.

We wnętrzu zachowała się sala obrad o charakterze reprezentacyjnym ozdobiona sztukaterią

Obiekt dostępny dla zwiedzających. Budynek jest dostępny w godzinach pracy Urzędu Miasta.

Oprac. Mieczysław Kuś, 20.12.2014 r.