pozostający w stanie trwałej ruiny. Stosunkowo niewielkie założenie o bardzo nieregularnym planie zachowało do dziś czytelny układ funkcjonalny z murami obwodowymi, dziedzińcami, kamiennymi schodami i przejściami, łączącymi poszczególne części jego struktury. Budowla idealnie wykorzystuje ukształtowanie i walory obronne terenu, na którym powstała i jest dobrym punktem widokowym, wykorzystywanym od 1 połowy XIX w.

Historia

Wzniesiony najprawdopodobniej w latach 1371-86, wzmiankowany po raz pierwszy w 1375 r. jako własność rycerza Clericusa Bolze, burgrabiego pobliskiego zamku Sokolec związanego z dworem książąt świdnickich. Opanowany przez husytów, został w roku 1433 zdobyty i zniszczony przez wojska miasta Świdnicy. Odbudowany w latach 1517-18 przez Hansa Dippolda von Burghaus, w 1 poł. XVI w. był przedmiotem kilku transakcji i kilkakrotnie zmieniał właścicieli. W latach 1537-43 należał do Justusa Decjusza, sekretarza Zygmunta I Starego i finansisty oraz zarządcy mennic. Inwestując w kopalnie w Miedziance nabył równocześnie zamek, który rozbudował nadając mu charakter renesansowy. Zamek pełnił rolę osłony ośrodka górniczego w Miedziance. Podczas wojny trzydziestoletniej służył jako refugium dla okolicznej ludności Warownia została jednak dwukrotnie zdobyta w 1645 r. przez Szwedów pod dowództwem generała Torstensohna i 6 grudnia tego roku podpalona przez wycofującą się szwedzką załogę. Pożar zniszczył zamek, który nie został nigdy odbudowany. W latach 1837 i 1848 wobec rosnącej popularności turystycznej miało miejsce odgruzowanie i częściowa restauracja ruin, dokonana staraniem hrabiego von Stolberg-Wernigerode z Janowic. W końcu XIX w. przy murze zamykającym dziedziniec zamku górnego zbudowano niewielkie schronisko turystyczne i gospodę, które nie do końca zgodnie z prawdą reklamowano jako powstałe w dawnej Sali Rycerskiej. Przeprowadzono też dalsze prace zabezpieczające budowlę. W początkach XX w. budynek bramny zaadaptowano na schronisko młodzieżowe.

Po roku 1945 schronisko i gospoda przestały funkcjonować, a stan pozbawionego dozoru i opieki zamku znacznie się pogorszył. W 1965 r. usunięto samosiewy drzew, odgruzowano obiekt, oczyszczono koronę murów oraz wykonano nowy most i bramę.

Opis

Ruiny nieregularnego zamku górskiego wznoszące się w północno-zachodnim krańcu Zamkowego Grzbietu w Rudawach Janowickich, ponad dolina Bobru, ok. 2 km na południe od zabudowań wsi Janowice Wielkie. Wzniesione na wys. 550-561 m n.p.m. założenie o bardzo nieregularnym planie, zajmujące skalne plateau w kształcie trójkąta o bokach długości ok. 50 m., którego dwie krawędzie tworzą ciągi skałek, opadających urwiskami. Najstarsza część północna - zamek górny - składa się z prostokątnej wieży i budynku mieszkalnego, do którego wejście poprowadzono stopniami wykutymi w szczelinie skalnej. Skały połączono murem wydzielając stosunkowo regularny, pięcioboczny dziedziniec, pośrodku którego wykuto w skale cysternę na wodę opadową. Po wschodniej stronie dziedzińca ulokowano budynki gospodarcze. Po zniszczeniach z czasów wojen husyckich zamek rozbudowano, dodając od południowego zachodu długi, zakrzywiony mur kurtynowy, a od wschodu i południa połączono murem skałki zamykając w ten sposób obwód obronny. U zbiegu obu murów umieszczono bramę wjazdową i czworoboczną wieżę bramną, wyznaczającą południowy narożnik założenia. Na utworzonym w ten sposób dziedzińcu dolnym ulokowano zabudowę gospodarczą, po której zachowały się nikłe ślady. W 1 poł. XVI w. w wyniku przebudowy renesansowej zamek przystosowano do użycia broni palnej. W Z tego czasu pochodzi podkowiasty barbakan z towarzyszącą od strony wschodniej podobnego kształtu basteją, otaczająca je od południa sucha fosa i zwodzony most. W nowo powstałych obiektach wykonano otwory strzelnicze. Z końca XIX w. pochodzą relikty budynku gospody na zamku górnym.

Obiekt ogólnodostępny, znajduje się na oznaczonym szlaku turystycznym.

Oprac. Piotr Roczek, 23.10.2014 r.