kościół parafialny pw. Matki Boskiej Częstochowskiej - Zabytek.pl
Adres
Jabłonka, 232a
Lokalizacja
woj. podkarpackie, pow. brzozowski, gm. Dydnia
Zaprojektowany został przez uznanego krakowskiego architekta Bogdana Tretera. Jest nielicznym przykładem tego typu realizacji sakralnej w skali województwa podkarpackiego. "... jest jednym z najpiękniejszych przykładów nurtu narodowo-romantycznego dominującego w architekturze XX w." (Ruszczyk G., Drewniana architektura w Polsce, Warszawa 2009)
Historia
Jabłonka przed II wojną światową należała do parafii w Dydni. Wyodrębniła się jako samodzielna parafia w 1948 r. Pierwotny projekt kościoła został wykonany przez architekta Bogdana Tretera w 1921 r. Nieznany autor na potrzeby budowy zmodyfikował wcześniejszy projekt zastępując soboty obiegające nawę główną nawami bocznymi. Kościół filialny w Jabłonce powstał w latach 1936-1940. Prace budowlane prowadził majster Władysław Myćko z Niebocka. Świątynia była remontowana w 1978 r. - m.in. wymieniono podmurówkę, część podwalin oraz część gontu pokrywającego dach.
Opis
Kościół zlokalizowany jest w centralnej części wsi, po wschodniej stronie głównej drogi przebiegającej przez miejscowość (DW nr 835), na sztucznie rozplantowanym terenie u stóp wzgórza. Świątynia orientowana, z lekkim odchyleniem w kierunku południowo-wschodnim. Stylistycznie należy do nurtu narodowo-romantycznego. Kościół na planie prostokąta zamkniętego trójbocznie. Centralna część kościoła to nawa główna i równe jej szerokością prezbiterium - zakończone trójbocznie. Nawę główną flankują wąskie nawy boczne, a od zachodu poprzedza chór. Prezbiterium otoczone jest pomieszczeniami tworzącymi formę niepełnego obejścia - ambitu. Po obu stronach prezbiterium po parze pomieszczeń, a na jego osi przedsionek. Kościół jest bazyliką o dość zwartej bryle, zamkniętej w trójkącie, zwieńczonej wysoką, dwukondygnacyjną sygnaturką. Prezbiterium i nawa przekryta wspólnym dachem dwuspadowym przechodzącym w trójspadowy nad prezbiterium. Nawy boczne i obejście prezbiterium przekryte dachami pulpitowymi/wielospadowymi, których połacie rozpoczynają się pod okapem dachu głównego. Fragmenty połaci dachów są obniżone odsłaniając otwory okienne w ścianach bocznych nawy głównej i prezbiterium. Elewacja frontowa poprzedzona niedużym przedsionkiem przekrytym dachem dwuspadowym. Kościół drewniany został wybudowany w konstrukcji zrębowej, przedsionek słupowej. Elewacja frontowa podzielona na trzy kondygnacje przydachami poprowadzonymi na poziomie okapów dachów nad nawami bocznymi i dachu głównego. Ściany i dachy kościoła zostały dekoracyjnie oszalowane (oszalowanie przypomina gont), w elewacji frontowej szczyt i półszczyty oszalowane w jodełkę. Nawy boczne dużo niższe od nawy głównej, a prezbiterium wydzielone balaskami i belką tęczową z Grupą Pasji. Ściany wnętrza świątyni dekorowane boazerią ułożoną w jodełkę z ornamentami charakterystycznymi dla stylu zakopiańskiego. Ołtarze główny MB Częstochowskiej i boczne Pana Jezusa i św. Antoniego nawiązują stylistycznie do wnętrza świątyni.
Obiekt dostępny dla zwiedzających, możliwość zwiedzania po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.
Oprac. Beata Kuman, 10.12.2014 r.
Rodzaj: kościół
Styl architektoniczny: zakopiański
Materiał budowy:
drewniane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_18_BK.9331, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_18_BK.179421