Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

dzwonnica bramowa - Zabytek.pl

dzwonnica bramowa


dzwonnica poł. XIX w. Jabłeczna

Adres
Jabłeczna

Lokalizacja
woj. lubelskie, pow. bialski, gm. Sławatycze

Prawosławny zespół klasztorny, otoczony polami i łąkami nadbużańskimi, jest przykładem założenia przestrzennego o wyjątkowych walorach architektonicznych i krajobrazowych.

W jego skład wchodzi klasycystyczna cerkiew, klasztor, brama-dzwonnica i ogrodzenie – wzniesione w l. 1838–40 oraz budowle późniejsze – drewniany dom namiestnika klasztoru z XIX/XX w duchu rosyjskiej architektury ludowej i kaplice z 1908 położone poza klasztorem. Obecnie istniejący zespół powstał w miejscu o tradycji monastycznej sięgającej k. XV w., związanej z kultem św. Onufrego. Nieprzerwanie był ważnym ośrodkiem duchowości i edukacji, jest jednym z siedmiu istniejących do dzisiaj monasterów prawosławnych.

Historia

Wieś Jabłeczna po raz pierwszy odnotowana przed 1428 r. W 1499 r. wzmiankowany monaster pw. św. Onufrego, ufundowany przez Jana Juriewicza Zabrzezińskiego i jego żonę Annę z Nasutów. Powstanie klasztoru wiąże się z podaniem mówiącym o pojawieniu się ikony św. Onufrego przyniesionej wodami Bugu. W 1596 r. klasztor nie przystąpił do unii i pozostał przy prawosławiu, w XVII w. rozwinął się pod patronatem Leszczyńskich. W miejscu wcześniejszej drewnianej zabudowy, w l. 1838-1840 wzniesiono nową murowaną cerkiew pw. . św. Onufrego, klasztor, bramę-dzwonnicę i ogrodzenie, wg proj. arch. Andrzeja Gołońskiego. Po 1875 r. Jabłeczna stała się jednym z głównych centrów prawosławia na Podlasiu i Ziemi Chełmskiej. Znajdowały się tu szkoły: dla psalmistów, nauczycieli szkółek cerkiewnych, rzemieślnicza i rolnicza. Na przełomie XIX i XX w. wzniesiono drewniany dom namiestnika klasztoru, a w 1908 r. kaplice pw. Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny i pw. św. Ducha. W 1915 r. zakonnicy zostali ewakuowani w głąb Rosji, a klasztor częściowo zniszczony. W 1919 r. powrócili do Jabłecznej, w 1920 otworzono cerkiew. W 1942 pożar zniszczył klasztor oraz uszkodził cerkiew. W l. 1953-1957 przeprowadzono kapitalny remont całego założenia (m.in. odbudowano zniszczone w czasie wojny kaplice). W l. 70. XX w. nastąpiło odrodzenie życia monastycznego. Od 1974 r. ma tu swoją siedzibę Prawosławne Wyższe Seminarium Duchowne.

Ostatni generalny remont budynków wchodzących w skład zespołu przeprowadzono na pocz. XXI w.

Opis

Dzwonnica - brama, klasycystyczna. Założona na planie prostokąta, w części środkowej kwadratowa, dwukondygnacyjna, z wysokimi zamkniętymi półkoliście otworami bramowymi w przyziemiu, nakryta czteropołaciowym dachem kopulastym zakończonym wieżyczką z ażurową latarnią i cebulastym hełmem zwieńczonym krzyżem. Po bokach prostokątne, parterowe składziki nakryte dachami trójpołaciowymi. Murowana z cegły i otynkowana, dachy i kopuły pokryte pozłacaną blachą. Część środkowa boniowana, zwieńczona uproszczonym belkowaniem z gzymsem na kroksztynach, przepruta z czterech stron arkadowymi triforiami o profilowanych archiwoltach wspartych na pilastrach.

Zabytek dostępny z zewnątrz.

opr. Bożena Stanek-Lebioda, OT NID w Lublinie, 20-06-2018 r.

Rodzaj: dzwonnica

Styl architektoniczny: klasycystyczny

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_06_BL.3707, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_06_BL.36472