Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

cerkiew greckokatolicka pw. Najświętszej Marii Panny, ob. prawosławna - Zabytek.pl

cerkiew greckokatolicka pw. Najświętszej Marii Panny, ob. prawosławna


cerkiew 1859 r. Hłomcza

Adres
Hłomcza, 51

Lokalizacja
woj. podkarpackie, pow. sanocki, gm. Sanok

Cerkiew jest przykładem zjawiska określanego terminem latynizacja, powszechnego w budownictwie cerkiewnym zwłaszcza od k.

XVIII w. W architekturze cerkiewnej przejawiało się to m. in. w kształtowaniu brył cerkwi na wzór świątyń Kościoła Łacińskiego.

Historia

Cerkiew została wzniesiona w 1859 r. na miejscu starszej (zachował się kilkusetletni starodrzew dębowy). Od 1946 r. użytkowana była jako kościół rzym.-kat., a od 1960 do 1990 r. jako cerkiew prawosławna. W 1990 r. reaktywowana została parafia gr.-kat. Większe prace remontowe przy obiekcie wykonano w 1997 r. (wymiana szalunku i pokrycia dachowego).

Opis

Cerkiew orientowana, usytuowana jest w centralnej części wsi, ok. 70 m od drogi lokalnej Mrzygłód-Dobra. Położona jest na wzniesieniu opadającym z trzech stron. Na rozległym terenie wzgórza zachowały się pozostałości dawnego cmentarza cerkiewnego, fragmenty kamiennego ogrodzenia z bramą wejściową oraz starodrzew. Na zach. od świątyni znajduje się kamienna dzwonnica.

Cerkiew jest budowlą trójdzielną, złożoną z prezbiterium, nawy i niewielkiego babińca (przedsionka). Prezbiterium na rzucie prostokąta, zamknięte jest od wsch. prostokątnie. Od pn. do prezbiterium przylega zakrystia na planie zbliżonym do kwadratu. Nawa rozplanowana na rzucie prostokąta jest szersza od prezbiterium. Wschodnie naroża ścian nawy są ścięte (prezbiterium powiązane z nawą skośnymi ściankami). Krótki babiniec, szerokością równy nawie, na planie prostokątna z wydzielonym wtórnie wejściem na chór muzyczny od pd. i składzikiem od pn. Do korpusu od zach. dostawiony niewielki portyk dwukolumnowy. Bryła obiektu jest zwarta, z dominacją części środkowej, tj. nawy z babińcem (nie wyodrębnionym w bryle) przekrytej dachem dwuspadowym (półszczytowym od zach.) i zwieńczonej sześcioboczną wieżyczką na sygnaturkę. Prezbiterium - o ścianach tej samej co korpus wysokości - jest przekryte dachem trójspadowym, nieco niższym od dachu korpusu. W kalenicach dachu prezbiterium i korpusu (nad babińcem) niewielkie makowice. Niższa od prezbiterium zakrystia jest nakryta dachem trójspadowym. Portyk od zach. ma przekrycie dwuspadowe.

Cerkiew została wzniesiona z drewna w konstrukcji zrębowej na podmurowaniu z kamienia. Ściany cerkwi są oszalowane w pionie deskami z listwowaniem. Wszystkie dachy, wieżyczka na sygnaturkę pokryte zostały blachą. W przyziemiu świątynię obiega niewielki blaszany fartuch chroniący podwaliny. W nawie od pn. i pd. znajdują się po trzy prostokątne okna zamknięte półkoliście. Prezbiterium od wsch. oświetla niewielki okulus, a od pd. okno prostokątne, zamknięte odcinkowo. Podobne okno usytuowane jest we wsch. ścianie zakrystii. Dwuskrzydłowe drzwi wejściowe zamknięte są łukiem odcinkowym. Drewniane kolumienki portyku mają wysokie cokoły, w przekroju kwadratowe.

Pomieszczenia we wnętrzu przekryte stropami belkowymi z podsufitką. Prezbiterium wydzielone od nawy ścianą ikonostasową. Wzdłuż zach. ściany nawy chór muzyczny wsparty na czterech kolumienkach. Wnętrze pokryte jest polichromią ornamentalno-figuralną. Z dawnego wyposażenia zachowany m. in. ikonostas współczesny cerkwi oraz ołtarz za ikonostasem.

Obiekt dostępny z zewnątrz przez cały rok, możliwość zwiedzania wnętrza po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.

Oprac. Ryszard Kwolek, OT NID w Rzeszowie, 07-09-2015 r.

Dane obiektu zostały uzupełnione przez użytkownika Andrzej Kwasik.

Rodzaj: cerkiew

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  drewniane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_18_BK.20668, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_18_BK.423060