Wyróżnia się dobrze zachowaną formą architektoniczną oraz cennym, osiemnastowiecznym wyposażeniem.

Historia

Pierwsza wzmianka o parafii i kościele w Gwieździnie pochodzi z 1376 roku. Podczas zamieszek religijnych na przełomie XVI i XVII w. kościół przyłączono do parafii w Przechlewie, po czym w 1760 r. ponownie stał się samodzielną parafią. W okresie kontrreformacji Gwieździn był miejscem działalności jezuitów z Chojnic. Obecny kościół został zbudowany w 1754 roku. W 1826 r. świątynię rozbudowano, przedłużając nawę o 10 m w kierunku zach. i wznosząc wieżę. Po II wojnie światowej początkowo kościół stanowił filię parafii w Rzeczenicy, od 1967 r. jest samodzielną parafią.

Opis

Kościół położony jest w centrum wsi, w południowej części nawsia. Orientowany. Działka kościelna założona na planie nieregularnego pięcioboku, ogrodzona murem. W obrębie działki znajduje się cmentarz przykościelny, na którym zachowały się zabytkowe nagrobki z 1885 r. i 1 poł. XIX w., a także okazy starodrzewu. Przy zachodniej elewacji kościoła stoi współczesna, wolnostojąca dzwonnica, o konstrukcji metalowej. Od północy działka kościelna graniczy z parcelą, na której znajduje się plebania.

Wschodnia część kościoła - ok. połowy nawy, prezbiterium, zakrystia i kruchta zostały wzniesione w konstrukcji sumikowo-łątkowej. Zachodnią część nawy zbudowano w konstrukcji ryglowej, a wieżę w konstrukcji słupowo-ramowej. Cała budowla została oszalowana deskami.

Budowla założona jest na rzucie wydłużonego prostokąta, z wyodrębnionym, zamkniętym trójbocznie prezbiterium. Do północnej elewacji prezbiterium przylega zakrystia, a do południowej elewacji nawy - kruchta. Bryła kościoła jest rozczłonkowana, złożona z nawy, węższego i niższego prezbiterium, dwóch niewielkich przybudówek oraz usytuowanej od zach., wbudowanej w nawę wieży. Nawa kościoła nakryta jest dachem dwuspadowym, prezbiterium pięciospadowym, zakrystia dachem pulpitowym, kruchta dwuspadowym. Wieżę nakrywa smukły, ośmioboczny hełm z szeroką kryzą na dole, zwieńczony na górze ośmiobocznym daszkiem. Dach korpusu kryty jest dachówką, wieża gontem.

Elewacje posiadają skromną dekorację w postaci profilowanego gzymsu podokapowego oraz opasek otworów drzwiowych i okiennych. Wszystkie otwory zwieńczone są łukami odcinkowymi. Opaski o formie barokowej - z uszakami i kluczem. Drzwi zewnętrzne są oryginalne, okna współcześnie wymienione, lecz wzorowane na oryginalnych. Na wschodniej elewacji prezbiterium wisi drewniana rzeźba Chrystus na krzyżu z XVII wieku.

Wnętrze nakrywa strop belkowy z pułapem z desek i fasetą. Kościół posiada barokowo-rokokowe wyposażenie z XVIII w.: emporę z obrazami na balustradzie, ołtarz główny, ambonę, chrzcielnicę i krucyfiks na belce tęczowej. W oknach stoją kopie barokowych rzeźb, których oryginały znajdują się obecnie w muzeum w Człuchowie. Ponadto, w kościele znajduje się dzwon z XV w., ob. przeniesiony na zewnętrzną dzwonnicę.

Zabytek dostępny. Kościół jest otwarty bezpośrednio przed i po nabożeństwach.

Oprac. Beata Dygulska, OT NID w Gdańsku, 29.09.2014 r.