Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

cmentarzysko ciałopalne, st. 4 - Zabytek.pl

cmentarzysko ciałopalne, st. 4


kurhan VIII-IX w. Guciów

Adres
Guciów

Lokalizacja
woj. lubelskie, pow. zamojski, gm. Zwierzyniec - obszar wiejski

Cmentarzysko kurhanowe stanowi pozostałość dużego zespołu osadniczego z okresu wczesnego średniowiecza, jednego z najlepiej zachowanych w Polsce.

W jego skład wchodziły: gród, otwarte osady przygrodowe i kilka cmentarzysk kurhanowych (liczących ob. od kilku do ponad stu kurhanów), położonych przeważnie wzdłuż lewego brzegu Wieprza. Unikatowy element w krajobrazie Roztoczańskiego Parku Narodowego i Roztocza.

Usytuowanie i opis

Cmentarzysko w Guciowie (stanowisko 4) znajduje się ok. 1 km od zachodniego krańca wsi Guciów i ok. 350 m na północ od szosy łączącej miejscowości Guciów i Obrocz. Jest położone na wysokiej lewej terasie nadzalewowej rzeki Wieprz. Znajduje się w lesie państwowym należącym do Roztoczańskiego Parku Narodowego, w obrębie oddziałów leśnych nr 185 i 186, w miejscu o lokalnej nazwie „Łomy”. Leży po obu stronach przecinki odchodzącej na północ od szosy Guciów-Obrocz. Dzięki dodatkowej ochronie prawnej stanowisko i jego najbliższe otoczenie są wyłączone z gospodarki leśnej. Cmentarzysko zajmuje pow. ok. 5 ha i składa się z pięćdziesięciu czterech kopców oznaczonych numerami 76-129, usytuowanych w bezładnym skupisku (z wyjątkiem kopca nr 76, odsuniętego od pozostałych o ok. 30 m na północ). Kopce mają nasypy o owalnych i kolistych zarysach, z przeciętną wysokością ok. 0,5-0,8 m i średnicą ok. 8 m. Nie zaobserwowano poważnej niwelacji nasypów kopców, gdyż środowisko leśne skutecznie zabezpiecza je przed naturalnym rozsuwaniem i rozmywaniem, nie stwierdzono także działalności „poszukiwaczy skarbów”. Usytuowanie omawianych kurhanów w granicach Roztoczańskiego Parku Narodowego sprzyja ich ochronie i zabezpiecza przed niepożądaną ingerencją w strukturę zabytkową obiektów.

Historia

Cmentarzysko kurhanowe (stanowisko 4) na terenie ob. wsi Guciów funkcjonowało we wczesnym średniowieczu (VIII-IX wiek). Założono je jako jedno z kilku cmentarzysk obok dynamicznie funkcjonującego grodu i otwartych osad przygrodowych.

Kurhany w Guciowie po raz pierwszy zarejestrował Mikołaj Stworzyński na pocz. XIX wieku.

Stan i wyniki badań

Badania zwiadowcze przeprowadzili w 1959 r. J. Machnik i A. Kulczycka-Leciejewiczowa (Zakład Archeologii Małopolski IHKM PAN w Krakowie). Wówczas na stanowisku 4 zbadano częściowo kurhan nr 99, zakładając na ćwiartce południowo-wschodniej (wzdłuż osi ćwiartki) dwa prostopadłe rowy szerokości 0,7 m, dochodzące do środka kopca. Plan sytuacyjno-wysokościowy stanowiska i wstępną inwentaryzację kurhanów wykonał w 1955 r. J. Fellmann pod nadzorem M. Drewki. Badania powierzchniowe Archeologicznego Zdjęcia Polski na stanowisku przeprowadziła w 1983 r. H. Wróbel. Przebadany częściowo kopiec nr 99 jest usytuowany niemal w centralnej części cmentarzyska, po wschodniej stronie przecinki. Przed podjęciem badań wysokość nasypu kurhanu wynosiła 0,6-0,7 m. Podstawa miała kształt kolisty średnicy 6 m. W trakcie badań wyznaczono układ nawarstwień wnętrza nasypu kopca i stwierdzono, że kurhan był otoczony rowem głębokości do 0,7 m. Na szczycie kopca w płaszczu nasypu i w wypełnisku rowu przykurhanowego znaleziono przepalone kości ze szkieletu osobnika dorosłego i fragmenty ceramiki pochodzącej z kilku naczyń. Ceramika wystąpiła również w warstwie spalenizny (ciałopalenia). Interpretacja wyników badań wskazuje, że kurhan nr 99 zawierał pochówek ciałopalny nakurhanowy z właściwą kremacją dokonaną poza miejscem usypania kopca. W trakcie późniejszych badań powierzchniowych i doraźnych zwiadów terenowych w nasypach kopców i w ich najbliższym otoczeniu nie odnotowano obecności ruchomych zabytków archeologicznych.

Dostęp do zabytku ograniczony. Cmentarzysko kurhanowe można zwiedzać po uprzednim uzgodnieniu z dyrekcją Roztoczańskiego Parku Narodowego.

Oprac. Ewa Prusicka-Kołcon, OT NID Lublin, 16.08.2014 r.

 

Rodzaj: kurhan

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_A_06_AR.1955, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_06_AR.2264497