Historia

Grzebsk to jeden z najstarszych grodów na Mazowszu, wzmiankowany po raz pierwszy już w tzw. falsyfikacie mogileńskim z 1065 r. pod nazwą Grebesco. Z tego okresu zachowało się do dnia dzisiejszego grodzisko pierścieniowate o średnicy ok. 65 m, usytuowane w widłach rzeki Orzyc datowane na X-XI stulecie. Właśnie w jego pobliżu, na północny zachód od kopca, w XVIII w. zbudowano kaplicę p.w. św. Leonarda. Od momentu swojego powstania była ona gruntownie remontowana jedynie raz – w latach 1980-1982. Również wówczas wykonano istniejące do dzisiaj ogrodzenie.

Opis

Kaplica zlokalizowany jest w północnej części wsi, poza zabudową miejscowości, na północny-zachód od grodziska, ok. 1 km na północny-wschód od kościoła parafialnego. Teren wokół obiektu ogrodzony jest ośmiokątnym płotem sztachetowym osadzonym na cementowym fundamencie. Wejście na teren przykapliczny prowadzi od strony południowej przez dwuskrzydłową bramę. W obrębie otoczenia od strony południowej znajdują się okazy starodrzewa.

Kaplica usytuowana jest południkowo, prezbiterium w kierunku północnym. Zbudowana została w konstrukcji zrębowej wzmocnionej lisicami, na kamiennym fundamencie, ze ścianami zewnętrznymi oszalowanymi pionowymi deskami, z oblistwowaniem. Rozplanowana została na rzucie wydłużonego ośmioboku. Niskie ściany nakryte zostały ośmiopołaciowym dachem krokwiowym pokrytym blachą. Na kalenicy w części południowej umieszczona jest wieżyczka na sygnaturkę z cebulastym hełmem zwieńczonym krzyżem. Wnętrze salowe, jednoprzestrzenne, przekryte stropem płaskim (nadsiębitka). Ściany pokryte zostały farbą olejną. Wyposażenie wnętrza kaplicy stanowi neobarokowy ołtarz główny z obrazem św. Leonarda stanowiący pierwotnie wyposażenie kościoła św. Leonarda usytuowanego w centrum wsi.

Obiekt dostępny po uprzednim umówieniu się z proboszczem parafii w Grzebsku.

Oprac. Jerzy Szałygin, OT NID w Warszawie, 25.01.2019 r.