Jest on unikalnym kościołem tego typu ze względu na zachowanie drewnianych fundamentów.

Historia

Kościół został wzniesiony prawdopodobnie w początkach XVI w. W latach 1580-1628 był własnością protestantów. Dopiero w 1651 r. zwrócono go katolikom i obiekt stał się filią parafii w Miedźnej. Przypuszczalnie w 1690 r. został przebudowany. W 1792 r. odbyła się wizytacja kościelna i na podstawie sprawozdania dowiadujemy się, że budynek: „…jest na ścianach po staroświecku obrazami i kwiatami malowany”. Renowacja barokowego ołtarza głównego miała miejsce w 1870 r. i została wykonana przez malarza z Kęt, Karola Stankiewicza. W 1883 r. wnętrze ozdobili polichromią bracia Stanisław i Józef Bernadzikiewiczowie z Krakowa. Malowidła o bogatej kolorystyce przedstawiały motywy figuralne i ornamentalne. W początkach XX w. wzniesiono wieżyczki na sygnaturkę. W 1967 r. Grzawa uzyskała samodzielność duszpasterską. 12 listopada 2000 r. została utworzona parafia.

Opis

Kościół usytuowany jest na niewielkim wzniesieniu w centrum sołectwa Grzawa (na wschód od Pszczyny), przy głównej ulicy. Budynek położony jest w obrębie cmentarza parafialnego, a całość otoczona jest drewnianym ogrodzeniem złożonym z dwóch części, z których jedna złożona jest z belek połączonych na „jaskółczy ogon”. Całość nakryta jest dwuspadowym daszkiem pokrytym gontem, w nim umieszczono dwa murowane, otynkowane budynki bramne. Kościół jest budynkiem drewnianym wzniesionym w technice zrębowej z kwadratową wieżą o konstrukcji słupowej umieszczoną po stronie zachodniej. Jest to obiekt orientowany, jednonawowy, z prostokątnym prezbiterium do którego przylega od strony północnej zakrystia. Wieża, nawa i prezbiterium mają zróżnicowaną wysokość. Nawa główna została założona na planie zbliżonym do kwadratu i jest szersza od prezbiterium. Całość, za wyjątkiem północnej strony zakrystii, otaczają otwarte soboty wsparte na słupach z zastrzałami oszalowanymi wokół wieży. Ściany nad sobotami również są szalowane deskami. Nawę oraz prezbiterium przekrywa dach dwuspadowy. Dach części prezbiterialnej przechodzi nad zakrystię. Dachy sobót i daszki nad wejściami są pulpitowe. Z kolei dach wieży jest namiotowy, czterodzielny z ośmioboczną ażurową latarnią i barkowym hełmem. Analogiczne zwieńczenie zostało zastosowane w wieży na sygnaturkę umieszczonej nad nawą. Główne drzwi zewnętrzne znajdują się po stronie zachodniej. Są one drewniane, jednoskrzydłowe, z nadświetlem zamkniętym prosto, zwieńczone dwuspadowym daszkiem. Po stronie południowej umieszczono wejście boczne. Okna w części południowej nawy i prezbiterium zwieńczone są łukiem segmentowym. W części wschodniej-prezbiterialnej oraz zakrystii okna są prostokątne, a w ścianie północnej nawy zamknięte odcinkiem łuku.

Prezbiterium jest oddzielone od nawy głównej spłaszczonym łukiem tęczowym. Po stronie zachodniej nawy głównej znajduje się chór muzyczny wsparty na czterech drewnianych słupach, z organami pochodzącymi z XVII w. Stropy w części nawowej i prezbiterialnej są płaskie, z fasetą, w zakrystii jest drewniany strop deskowo-belkowy, a w przyziemiu wieży płaski, deskowy. Wnętrze ma charakter barokowy. Wyposażenie pochodzi głównie z XVII i XVIII w.: ołtarz główny z bramkami (4. ćw. XVII w.) z obrazami przedstawiającymi „Matkę Bożą Śnieżną” (1690 r.), „Jana Chrzciciela” (XIX w.) i „Koronację Matki Bożej” (w zwieńczeniu, k. XVII w.). Po jego bokach znajdują się figury św. Pawła i św. Piotra. Boczne ołtarze także są barokowe, datowane na XVII w. Całość wnętrza zdobiona jest polichromią o motywach roślinnych, geometrycznych oraz przedstawieniowych z postaciami apostołów i świętych. Na ścianach umieszczono stacje Męki Pańskiej powstałe w 1841 r. sygnowane „Eliasz Lipek”.

Kościół jest dostępny dla zwiedzających przed i po Mszy Świętej: poniedziałek, środa, czwartek, piątek, sobota godz. 17.30, wtorek 8.00, niedziela 8.00, 10.15

Oprac. Sabina Rotowska, OT NID w Katowicach, 21.11.2015 r.