Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół ewangelicki, ob. rzymskokatolicki filialny pw. św. Kazimierza Królewicza - Zabytek.pl

kościół ewangelicki, ob. rzymskokatolicki filialny pw. św. Kazimierza Królewicza


kościół 1896 - 1897 Gryźliny

Adres
Gryźliny

Lokalizacja
woj. warmińsko-mazurskie, pow. nowomiejski, gm. Nowe Miasto Lubawskie

Wieś Gryźliny (niem.Grieslienen) położona jest w powiecie olsztyńskim, w gminie Stawiguda.

Lokacji wsi dokonała kapituła warmińska w 1358 r., nadając równocześnie uposażenie przyszłej parafii. Czas powstania kościoła w literaturze przedmiotu jest różnie określany. Pierwotny kościół był drewniany (XV wiek), murowany powstał ok. XV lub XVI wieku (ze wskazaniem na 1573 rok). Konsekracji kościoła pw. św. Wawrzyńca dokonał biskup warmiński Marcin Kromer w 1580 roku. W XVIII wieku do korpusu od zachodu dobudowana została drewniana wieża, a w 1933 roku - zakrystia w miejscu pierwotnej oraz prezbiterium - o formach modernistycznych. Kościół w Gryźlinach to budowla orientowana, założona na rzucie prostokąta, o jednoprzestrzennej nawie, z wieżą od zachodu na planie prostokąta, z węższym i niższym od nawy prezbiterium na planie kwadratu od wschodu, z prostokątną zakrystią przy narożniku północno-wschodnim oraz kwadratową kaplicą chrzcielną/kruchtą? od południa. Budowla jest przykładem warmińskiego kościoła salowego – jednonawowego, rozbudowanego w XX wieku o osobną, wyodrębnioną część prezbiterialną. Ściany kościoła są kamienno-ceglane; mur ceglany (w wątku gotyckim i nieregularnym) jest w zwieńczeniu ścian i na narożach korpusu, w partiach okien oraz międzyokiennych, ceglane są szczyty oraz późniejsze dobudówki. Wieża kościelna została wzniesiona w konstrukcji drewnianej, oszalowana deskowaniem z listwowaniem. Wykończone w tynku pozostają blendy, glify okienne z opaskami wokół okien, ściany kaplicy chrzcielnej oraz szczyty. W ścianie południowej kościoła jest wmurowany kamień młyński. Bryła kościoła jest przykryta dachem dwuspadowym; prezbiterium – niższym, oddzielnym dachem dwuspadowym, doświetlonym facjatkami, o krawędziach połaci zlicowanych ze ścianą; zakrystia - dachem pulpitowym; niska kaplica chrzcielna – dachem dwuspadowym, poprzecznym o kalenicy znajdującej się poniżej linii nadproży okien korpusu. Zwężająca się ku górze wieża kościoła posiada dach namiotowy, kryty gontem. Na połaciach dachowych kościoła położona jest dachówka ceramiczna esówka. Nad nawą kościoła zachowała się oryginalna, więźba dachowa storczyka (przypuszczalnie z XVI wieku). Ściany podłużne kościoła są przeprute oknami o łuku odcinkowym (dwoma w ścianie północnej i trzema w południowej). Ściana wschodnia korpusu jest częściowo przesłonięta przez prezbiterium, a na jej skrajnych osiach pozostały widoczne dawne blendy. Szczyt wschodni posiada narożne sterczyny na krawędziach i wieńczącą sterczynę – sygnaturkę zakończoną krzyżem. Szczyt jest rozczłonkowany blendami o łuku półkolistym i odcinkowym, prostokątnymi i okrągłymi. Ceglane elewacje prezbiterium są proste i ślepe, z okulusem w szczycie, ujętym w dekoracyjne, ceglane obramienie i zwieńczone uproszczonym gzymsem. Wieża kościoła jest jednoosiowa w dwóch dolnych kondygnacjach i dwuosiowa w górnej kondygnacji. Wnętrze nawy przykryte jest pozornym sklepieniem kolebkowym, polichromowanym. Na wyposażenie kościoła składa się: - ołtarz główny z rzeźbą Michała Archanioła w zwieńczeniu, rzeźbą bliżej nieokreślonego biskupa oraz rzeźbą św. Jana Nepomucena - z poł. XVIII w. (oraz ze współczesną figurą NSPJ oraz kopią obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej); - ołtarz boczny prawy z obrazem św. Wawrzyńca z l. 40. XVIII w.; - ołtarz boczny lewy obrazem św. Józefa z Dzieciątkiem z l. 40. XVIII w.; - ambona z XVIII w.; - chór muzyczny z obrazami na emporze przedstawiającymi świętych: Cecylię, Franciszka, Rocha, Dawida, Kazimierza, Apolonię, Rozalię, Mikołaja Biskupa, Marię Magdalenę, Barbarę - 2 poł. XVII w.; - rzeźba Immaculata na balustradzie chóru – ok. 1740; - lichtarz z metalu – XIX/XX w.; - granitowa chrzcielnica z XV w.

Dane obiektu zostały uzupełnione przez użytkownika Maja .

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: neogotycki

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_28_BK.152092, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_28_BK.255673