O wyjątkowej wartości obiektu stanowią zachowane elementy wyposażenia, a zwłaszcza polichromie Jana Bogumiła Plerscha, nadwornego malarza króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Historia

Dwór powstał w 2 poł. XVIII w. dla rodziny Mokronoskich właścicieli dóbr Jordanowice i Grodzisk od pocz. XVII w. Zapewne nową rezydencję założono na zrębie siedziby z XVI w. poprzednich właścicieli majątku Okuniów. Inicjatorem przebudowy dworu w XVIII w. był Andrzej Mokronoski generał, poseł na sejm, marszałek konfederacji i sejmu, wojewoda mazowiecki. Jego drugą żoną była siostra króla Stanisława Augusta Poniatowskiego Izabella, której pierwszym mężem był Jan Klemens Branicki. Uważa się, że autorem przebudowy jordanowickiego dworu był Jan Sękowski nadworny architekt Branickich. Być może opierał się on na projektach z 1761 r. autorstwa Charlesa Pierre’a Coustou. Pewne jest, że w 1782 r. Jan Bogumił Plersch rozpoczął pracę nad dekoracją malarską dworu. Zapewne we dworze pracowali też inni malarze. Za autora fragmentu fresku w jednej z sal uznano Antoniego Herliczkę. Prace budowlane nie zostały ukończone. Przerwała je zapewne śmierć fundatora w 1784 r. Dwór stał na niewielkim wzniesieniu otoczony ogromnym parkiem, w którym znalazły się jeszcze dwie oficyny, lamusy, oranżeria i stajnia. Posiadłość należała do rodu Mokronoskich do 1869 r., kiedy zakupił ją hr. Henryk Skarbek, który rozparcelował majątek na letnisko. W 1911 r. jego spadkobiercy sprzedali resztki majątku Józefowi Jemiołkowskiemu a ten w 1920 r. odsprzedał dwór z parkiem Pawłowi Smoleńskiemu. Dwór ocalał podczas II wojny światowej, choć zamieszkujący go licznie uchodźcy doprowadzili do wprowadzenia wtórnych podziałów we wnętrzach. W 1953 r. spadkobiercy ostatniego właściciela posiadłości zostali wywłaszczeni. Dwór użytkowała Dyrekcja Okręgowa Szkolnictwa Zawodowego. Do 1956 r. przeprowadzono gruntową konserwację obiektu i fresków, a następnie umieszczono w nim Muzeum Regionalne PTTK. W l. 60. XX w. od zach., w najbliższym sąsiedztwie zabytkowego budynku wybudowano drogę tranzytową. W l. 1972-74 przeprowadzono ponowną konserwację fresków i remont obiektu. Zdewastowano drzewostan w otoczeniu dworu i zniszczono pozostałości rezydencjonalnej zabudowy. W 1976 r. rozebrano ocalały lamus, i rozpoczęto budowę osiedla mieszkaniowego na terenie parku. W l. 90. XX w. dwór należał do prywatnego właściciela, który doprowadził do jego ruiny. Obiekt został przejęty przez gminę i od 1999 r. przeszedł gruntowną restaurację. Ratowania zniszczonych bezcennych fresków podjął się zespół konserwatorów pod kier. Anny Doroty Potockiej. W 2004 r. we dworze ulokowano Państwową Szkołę Muzyczną.

Opis

Barokowo-klasycystyczny dwór znajduje się po wsch. stronie ul. gen. L. Okulickiego, na niewielkiej zadrzewionej działce od pd. ograniczonej ul. Parkową, będącą zapewne pozostałością po ogrodowej alei. Przed pd. wejściem do budynku rosną zachowane dwie stare lipy. Obiekt stoi w otoczeniu zabudowy miejskiej powstałej na terenach dawnego założenia parkowego, którego pozostałościami są położone na zach. od niego Stawy Goliana, a na pn. Park Miejski. Murowany i otynkowany budynek dworku został założony na planie litery L. Jego dłuższe skrzydło położone jest wzdłuż głównej ulicy, do którego od pd. przylega prostopadłe, szersze skrzydło zakończone alkierzem. Budynek jest parterowy, miejscami podpiwniczony, przykryty dachem czterospadowym krytym gontem, mieszczącym użytkowe poddasze doświetlone lukarnami. Ściany przepruwają duże prostokątne okna skrzynkowe. Znajdujący się na tyłach alkierzyk pierwotnie piętrowy, odbudowano jako parterowy z mansardowym dachem. Jego naroża są dekorowane bonowaniem, podobnie jak naroża ryzalitu wejściowego zwieńczonego trójkątnym szczytem umieszczonego niesymetrycznie w elewacji zach. Wejście to prowadzi do ośmiobocznego westybulu z zachowanymi freskami aut. Jana Bogumiła Plerscha. Malowidła przedstawiające groteski i arabeski kandelabrowe z wkomponowanymi maskami i medalionami z postaciami alegorycznymi znajdują się na ścianach, suficie, szafach wnękowych i dwóch parach drzwi pomieszczenia. Te eleganckie, bogate w symbolikę malowidła mające swoje źródło w antyku i renesansie porównywane są z pracami Plerscha wykonanymi dla króla Stanisława Augusta w Gabinecie Konferencyjnym przylegającym do Sali Tronowej na Zamku Królewskim w Warszawie i w Sali Jadalnej Białego Domku w Łazienkach. Na uwagę zasługuje też rokokowo-klasycystyczny kominek znajdujący się w westybulu i dwa barokowo- klasycystyczne, w salach bocznych.

Obiekt dostępny.

oprac. Małgorzata Laskowska-Adamowicz, OT NID w Warszawie, 20-11-2015 r.