Brama Lewińska - Zabytek.pl
Adres
Grodków, Józefa Elsnera
Lokalizacja
woj. opolskie, pow. brzeski, gm. Grodków - miasto
Zbudowana w poł. XIV wieku i przekształcona ok 1600 roku posiada zachowane elementy architektoniczne zarówno gotyckie, jak i renesansowe. Ponadto stanowi jedną z dominant przestrzennych miejscowości.
Historia
Miasto Grodków założone zostało w połowie XIII wieku. W 1344 roku przeszło na własność biskupów wrocławskich i zostało stolicą księstwa grodkowskiego. Wtedy też staraniem biskupa Przecława z Pogorzeli postawiono cztery wieże bramne, w tym, znajdującą się od wschodu, Wieżę Bramy Lewińskiej. Ok 1600 roku wieża została podwyższona i otrzymała renesansową attykę. Kolejne prace przy budowli miały miejsce w 1866 roku oraz w XX wieku. Ostatni remont zakończył się w 2009 roku kiedy to m.in. odtworzono zniszczone elementy architektoniczne attyki oraz zrekonstruowano schody wewnętrzne.
Opis
Wieża Lewińska znajduje się we wschodniej części miasta, przy ulicy Elsnera, w linii zabudowy murów miejskich. Jest to budowla murowana z cegły, otynkowana w okresie renesansu. Zbudowana została na planie prostokąta zbliżonego do kwadratu. W przyziemiu dolnej kondygnacji znajduje się ostrołukowy prześwit z przejazdem na osi wschód-zachód. Obramienia przejazdu i narożniki wieży dekorowane są boniowaniem. W dolnej kondygnacji elewacje północna i południowa połączone są z zabudową miejską, zaś w elewacjach wschodniej i zachodniej głównym elementem jest ostrołukowy prześwit. Ponadto w elewacji zachodniej znajduje się wysoka, ostrołukowa blenda, w której obecnie umieszczona jest, zrekonstruowana brona. W górnych kondygnacjach znajdują się otwory okienne: poniżej strzelnicze, powyżej zamknięte odcinkowo. Dodatkowo po stronie północnej znajduje się niewielki, wsparty na dwóch konsolkach, wykusz latrynowy dekorowany boniowaniem. Zwieńczenie wieży stanowi rozbudowana attyka złożona z pilasterków, trójkątnych szczytów i elementów ćwierćkolistych. Jak podaje literatura, jeszcze w XIX wieku na jednej ze ścian wieży widoczna była inskrypcja z datą i imieniem Johannes. Podczas remontu wykonanego w 2009 roku odtworzono stropy poszczególnych kondygnacji oraz wykonano nowy dach na poziomie attyki. Wejście do wieży usytuowane jest na wysokości pierwszego stropu, poprzez właz dla dostawianej drabiny.
Zabytek dostępny.
Oprac. Aleksandra Ziółkowska, OT NID w Opolu, 14.05.2015 r.
Rodzaj: mur obronny
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_16_BL.86443, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_16_BL.2261