Widoczne to było w dekoracjach elewacji i wyposażeniu wnętrz, a także w nawiązaniu do stylów historycznych. Budynek dworca jest interesującym przykładem zastosowania stylu renesansowego w budynku użyteczności publicznej. Do czystej stylowo bryły budynku dodane zostało zadaszenie peronu, potraktowane dekoracyjnie i inspirowane drewnianą architekturą rosyjską bądź szwajcarską. Najcenniejszym elementem wyposażenia wnętrza są dobrze zachowane żeliwne schody wachlarzowe.

Historia

Dworzec kolejowy w Grajewie powstał w 1873 r., kiedy oddano do użytku linię kolejową łączącą Grajewo, Białystok i Brześć. W związku z faktem, że w Prusach rozstaw torów różnił się od tego w Cesarstwie Rosyjskim, w Grajewie zorganizowano stację przeładunkową towarów oraz komorę celną. W związku z rangą stacji grajewskiej, która była kluczową w wymianie towarowej między Prusami a Rosją otrzymała ona bogatą infrastrukturę oraz wyróżniający się obiekt samego dworca. W 1988 r. rozpoczęto remont kapitalny obiektu, który zakończono w latach 90. W 2003 r. naprawiono pokrycie dachu zniszczonego przez wichurę, zaś w 2005 r. zabezpieczono okna i pomalowano słupy zadaszenia peronu.

Opis

Obiekt usytuowany jest w pn.- zach. części miasta, po wsch. stronie ul. Kolejowej, równolegle do linii torów. Neorenesansowy.

Wybudowany na rzucie wydłużonego prostokąta z dwukondygnacyjną częścią środkową z ryzalitami bocznymi, do której przylegają parterowe aneksy również zryzalitowane na szczytowych elewacjach. Elewacja wzdłużna wsch. poprzedzona pulpitowym dachem podcieniowym wspartym na słupach. Nad częścią piętrową dach czterospadowy, nad aneksami trzyspadowy, nad ryzalitami dwuspadowy. Murowany z cegły, tynkowany. Dach pokryty blachą. Dłuższe elewacje korpusu analogiczne: posadowione na gierowanym cokole, podzielone listwowymi gzymsami: cokołowym, kordonowym, podokiennym i koronującym. Podziały pionowe przy pomocy lizen dzielących elewacje na osie. Na osiach otwory okienne i drzwiowe w prostokątnych płycinach. Na osi środkowej trzy duże otwory: prostokątne w dolnej kondygnacji (dwoje okien i drzwi) i arkadowe w górnej. Po ich obu stronach w partii parteru rząd arkad wypełnionych oknami i drzwiami, przedłużony na boczne skrzydła; w górnej kondygnacji prostokątne okna. Boczne elewacje zryzalitowane, podzielone profilowanymi gzymsami: podokiennym, kordonowym i wieńczącym. Ryzalit zwieńczony trójkątnym szczytem obwiedzionym gzymsem, przepruty arkadowym otworem drzwiowym; w drugiej kondygnacji elewacji prostokątne otwory okienne. Do elewacji frontowej dostawione zadaszenie peronu w formie dachu pulpitowego wspartego na drewnianych słupach z zastrzałami. Słupy opracowane dekoracyjnie: posadowione na wysokich cokołach, sfazowane w narożach, zwieńczone profilowaniem imitującym kapitele. Pomiędzy zastrzałami wycinane w deskach ażurowe ornamenty roślinne. Wewnątrz zachowały się żeliwne, wachlarzowe schody o ażurowej konstrukcji z tralkową balustradą.

Obiekt dostępny dla zwiedzających.

Oprac. Grażyna Rogala, OT NID w Białymstoku, 09-12-2015 r.