To także jeden z niewielu potwierdzonych przykładów działalności lokalnych, nowożytnych architektów-amatorów.

Historia

Już w 1360 r. istniała parafia w Goworowie, a po 1560 r. kościół w Goworowie użytkowali protestanci. Na jego miejscu w 1598 r. wznieśli kościół murowany, z którego zachowała się późnogotycka wieża. Jedynie fascjowa oprawa jej ostrołucznego portalu była charakterystyczna dla renesansu. W 1623 r. kościół został oddany katolikom i od tego czasu miał status kościoła filialnego. W 1631 r. pozostawał w bardzo złym stanie technicznym. Był remontowany, ale dopiero w latach 1711-1717 rozebrano go, pozostawiając tylko wieżę. Na gruncie umocnionym palami zbudowano nowy, barokowy korpus kościoła. Budynek został zaprojektowany prawdopodobnie przez roztockiego proboszcza Antona Josepha Lengfelda, architekta-amatora, ucznia północnowłoskiego architekta Jacopo Carove z praskiego przedsiębiorstwa budowlanego Carla Lurago. Przestrzenne ujęcie kościoła w Goworowie zostało rozwiązane tradycyjnie, ze sklepionym prezbiterium i z nawą nakrytą stropem, w którą wbudowano chór muzyczny i empory. Różnica polegała na tym, że kolumny zostały wymurowane, i że chór i empory otrzymały architektoniczne formy. Na wzór murowanych balustrad wykonano drewniane, tralkowe balustrady chóru i empor. Kościół otrzymał ujednoliconą bryłę nakrytą wspólnym dachem. Wprowadzono regularny podział ramowy, w kompozycji elewacji zestawiono portal i niszę na figurę oraz rozmieszczono w osiach okiennych okulusy i okna zbliżone do okien termalnych. Wszystkie te rozwiązania były reprezentatywne dla wiodącego nurtu barokowej architektury, jej fazy przejściowej od baroku wczesnego do dojrzałego. I pod tym względem kościół w Goworowie wykazuje analogie z najnowocześniejszymi wówczas formalnie kościołami w Wilkanowie (1697-1701), w Nowej Wsi (proj. w 1702 r.), w Roztokach (1720-1726) oraz do kościołów w Gorzanowie (1646-1658), Nowym Waliszowie (1690-1691), Lesicy (1705-1706) i w Niemojowie (1716 r.). W inny, praktyczny sposób przebudowano wieżę, podwyższono ją o nową, drewnianą kondygnację z dachem namiotowym. W 2. ćw. XIX w. kondygnację tę wymurowano i ponownie nakryto podobnym dachem. Na pocz. XX w. wykonano obecną polichromię wnętrza kościoła utrzymaną w stylu historyzmu, na wzorach z wczesnego baroku.

Opis

Kościół w Goworowie zlokalizowany jest na cmentarzu otoczonym murem z budynkiem bramnym. Jest nie orientowany, jednonawowy, z zach. wieżą. Ma wyodrębnione prezbiterium zamknięte trójbocznie, nakryte sklepieniem kolebkowym z lunetami, flankowane przez dwie przybudówki. Nad nawą założony jest drewniany strop z sufitem i z bardzo wąską fasetą. Korpus kościoła nakryty jest wspólnym dachem. Elewacje rozczłonkowane są regularnie podziałem ramowym, ozdobione kamiennymi, barokowymi portalami. Pięciokondygnacjowa wieża bez artykulacji jest wzmocniona dwiema, wysokimi przyporami. W jej elewacji znajduje się ostrołuczny portal w kamiennym fascjowym obramieniu, z datą 1598. We wnętrzu kościoła artykulacja ścian pilastrami wprowadzona jest tylko w prezbiterium, a w nawie jej namiastką stała się monumentalna architektura chóru muzycznego i empor. Ponadto wnętrze kościoła ozdobione jest polichromią. W plafonach na sklepieniu prezbiterium wyobrażono: Chrystusa Miłosiernego, Świętą Rodzinę, Św. Józefa z Dzieciątkiem, Marię z Jezusem oraz św. Barbarę, a w plafonach na lustrze stropu nawy - Trójcę Świętą i Świętą Rodzinę oraz wizerunki czterech ewangelistów. Pozostałe partie sklepienia prezbiterium i przyłucza łuku tęczowego zostały wypełnione malowaną en grisaille dekoracją z wici akantu, a nisze okienne - ornamentem wstęgowo-cęgowym i motywem malowanych en grisalille wici liściasto-kwietnych. Zachowane są także profilowane, barokowe obramienia nisz drzwiowych. Wyposażenie kościoła złożone jest z późnobarokowego ołtarza głównego z 2. ćw. XIX w., barokowego ołtarza bocznego św. Józefa z 2. ćw. XVIII w., późnobarokowo-neoklasycystycznego ołtarza bocznego z końca XVIII w., barokowej ambony z 2. ćw. XVIII w., neoromańskiego prospektu organowego z ok. poł. XIX w. lub 2. poł. XIX w. oraz z neobarokowych witraży z pocz. XX wieku.

Zabytek dostępny przez cały rok, możliwość zwiedzania wnętrza po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.

oprac. Iwona Rybka-Ceglecka, OT NID we Wrocławiu, 25-06-2015 r.