Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. Matki Boskiej Częstochowskiej - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. Matki Boskiej Częstochowskiej


kościół XIII w. Gościszów

Adres
Gościszów

Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. bolesławiecki, gm. Nowogrodziec - obszar wiejski

Kościół romański, wzniesiony w 2 ćw.XIII w., rozbudowany w XVI w.o wieżę. Wnętrze zmodernizowane w stylu renesansowym w latach 1595-1615.

Historia

Kościół wzmiankowany w 1305 r., pierwotnie noszący wezwanie NMP i św. Jana Chrzciciela. Na podstawie form detalu kamieniarskiego zakłada się, że kościół powstał w 2 ćw. XIII w. Ok. 1519 r. poddany przebudowie, w wyniku której dodano wieżę, przedłużono o drugie przęsło prezbiterium i wzniesiono nową absydę z wykorzystaniem elementów pierwotnej. W 1595 r. wykonano nowy, polichromowany strop kasetonowy i empory. Kościół konserwowano w latach 1939-40, częściowo rekonstruując romańskie detale architektoniczne i odsłaniając polichromię ścienną oraz w latach 1974-76, gdy zniszczono renesansową polichromię stropu oraz część empor.

Opis

Kościół usytuowany w centrum wsi, od południa sąsiaduje z zamkiem. Utrzymany w stylu późnoromańskim, murowany z kamienia, orientowany, jednonawowy. Bryła wydłużona, komponowana addycyjnie. Złożona z prostokątnego korpusu o wymiarach ok. 10 x 17 m i węższego, dwuprzęsłowego prezbiterium zamkniętego trójbocznie - nakrytych osobnymi dachami dwuspadowymi - oraz trójbocznie zamkniętej absydy z dachem półstożkowym, krytym (jak pozostałe) dachówką ceramiczną. Od zachodu na osi wieża na planie kwadratu, w najwyższej kondygnacji ośmioboczna, tynkowana (ramowy schemat dekoracji z jasnymi, gładkimi listwami narożnymi i wewnętrznymi polami pokrytymi tynkiem strukturalnym), o kondygnacjach rozdzielonych wąskimi gzymsami. Nakryta ostrosłupowym, łupkowym hełmem. Elewacje kościoła z piaskowcowych ciosów, naroża absydy akcentowane smukłymi kamiennymi półkolumienkami o kostkowych głowicach z motywami roślinnymi, między którymi podokapowy fryz arkadkowy z bogatą dekoracją rzeźbiarską z motywami roślinnymi i zwierzęcymi w podłuczach. Otwory wejściowe od zachodu (w przyziemiu wieży), od północy (nawa) i południa (prezbiterium), o lekko ostrołukowym wykroju, umieszczone w uskokowych portalach. Okna zamknięte półkoliście, rozglifione, w niszach obrzeżonych półwałkiem. W nawie strop kasetonowy, nad prezbiterium sklepienie krzyżowo-żebrowe ze służkami, z których część schodzi do poziomu posadzki, a część kończy się wyżej. W absydzie sklepienie trójpolowe. Wyposażenie kościoła gotyckie i renesansowe: na północnej ścianie prezbiterium zachowane pozostałości polichromii ze sceną Zwiastowania NMP z ok. 1420 r. Przy ścianie kamienne, późnogotyckie sakramentarium, wsparte na wielobocznym trzonie. Zachowany renesansowy, drewniany ołtarz główny z 1595 (1615?) z płaskorzeźbionymi przedstawieniami: Ostatniej Wieczerzy, Zdjęcia z Krzyża i Złożenia do grobu oraz figurą Chrystusa Zmartwychwstałego. Renesansowa, drewniana ambona z ok. 1598 r. z bogato zdobionym koszem, baldachimem i schodami zamkniętymi bramką - fundowana najprawdopodobniej przez Konrada von Warnsdorfa, przypisywana warsztatowi Paula Meynera. Kamienna, renesansowa chrzcielnica z 1572 r. z reliefami Chrztu Chrystusa i Chrystusem wśród dzieci. Zachowany także późnoromański, kamienny nagrobek z 2. poł. XIII w., epitafia i płyty nagrobne z lat 1575-1631, głównie członków rodu von Warnsdorf.

Wstęp na teren przykościelny bez ograniczeń. Wnętrze dostępne w czasie nabożeństw.

Oprac. Piotr Roczek, 21.10.2014 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  kamienne

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.72405, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.71349