Stanowi charakterystyczny punkt w panoramie miejscowości.

Historia

Pierwsze wzmianki o Gołkowicach pochodzą z XII wieku. Do XVII w. właścicielami dobór gołkowickich były rody: von Frankenberg, von Balck i von Sternfeld. W 1718 r. majątek nabył Karl Magnus von Goetz und Schwanenflies. W 1767 r. przystąpiono do budowy pałacu.

W 1. połowie XIX w. właścicielami majątku były kolejne rodziny: von Radnow, von Burdzinskich, von Mayerów i von Tieschowitz. W 1902 r., częściowo zrujnowany majątek, zakupiła rodzina von Lieres (na terenie parku znajduje się ich grobowiec rodzinny).

Pod koniec XIX w. wnętrza pałacu wyremontowano, zmieniono wówczas m.in. stolarkę drzwiową i okienną. W latach 50. XX w. w pałacu mieściła się szkoła, a w latach 80. został sprzedany prywatnej osobie. Przez pewien czas działała w nim kawiarnia, obecnie w obiekcie funkcjonuje gospodarstwo agroturystyczne.

Opis

Gołkowicki pałac położony jest na terenie założenia pałacowo-parkowo-folwarcznego, w pn.-wsch. części miejscowości. Od północy sąsiaduje z szosą, a od zach. z gorzelnią, która jest jedną z pozostałości po dawnym folwarku. Teren wokół pałacu otoczony jest ogrodzeniem, z bramą od zach. i furtkami w murze oddzielającym pałac od gorzelni.

Budynek jest murowany z cegły, otynkowany. Zbudowany został na planie prostokąta z elewacją frontową i łukowym podjazdem od północy. Dwukondygnacyjny, podpiwniczony, z użytkowym poddaszem, nakryty został dachem mansardowym z oknami powiekowymi. Wzniesiono go prawdopodobnie na miejscu wcześniejszej siedziby, o czym mogą świadczyć fragmenty kamiennych murów znajdujące się w piwnicy.

Jego elewacje artykułowane są rytmem prostokątnych otworów okiennych ujętych prostymi opaskami, kolejne osie wydzielone są naprzemiennymi pasami zróżnicowanego tynku: gładkiego z pasowym boniowaniem i grubego, fakturalnego. W przestrzeniach między oknami pierwszej i drugiej kondygnacji znajdują się prostokątne płyciny ze ściętymi narożnikami. Naroża pałacu pokryto pasowym boniowaniem. Elewacja frontowa pałacu jest dziewięcioosiowa z trójosiowym i trójkondygnacyjnym pseudoryzalitem zwieńczonym trójkątnym naczółkiem. Oś środkowa pseudoryzalitu flankowana jest pilastrami. W pierwszej kondygnacji znajduje się centralnie umieszczone ostrołukowe wejście. Otwory okienne drugiej kondygnacji dekorowane są naczółkami: zewnętrzne trójkątnymi, a środkowy segmentowym. Elewacja ogrodowa artykułowana jest niemal analogicznie, za wyjątkiem dolnej kondygnacji pseudoryzalitu, który poprzedzony został drewnianym gankiem o konstrukcji szkieletowej z elementami ażurowymi. Elewacje boczne są czteroosiowe z osiami środkowymi pokrytymi pasowym boniowaniem.

Wnętrze pałacu jest dwutraktowe z korytarzem pomiędzy traktami. Na osi znajduje się hall z klatką schodową w trakcie tylnym. Reprezentacyjny salon znajdował się na pierwszym piętrze. Częściowo zachowało się wyposażenie pałacu, w tym neogotycka stolarka drzwiowa pochodząca z przebudowy przeprowadzonej pod koniec XIX wieku.

Obiekt dostępny dla zwiedzających. W pałacu prowadzone jest gospodarstwo agroturystyczne Jasiński

Oprac. Aleksandra Ziółkowska, OT NID w Opolu, 04.12.2015 r.