Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

pałac - Zabytek.pl

Adres
Gola, 61

Lokalizacja
woj. wielkopolskie, pow. gostyński, gm. Gostyń - obszar wiejski

W Goli urodził się Gustaw Potworowski (1800-1860) właściciel tutejszego majątku rolnego.

Z jego inicjatywy powstało w 1835 r. Kasyno Gostyńskie, stawiające sobie za cel podniesienie poziomu rolnictwa i przemysłu w Wielkopolsce przez propagowanie najnowszych zdobyczy nauki i techniki. Kasyno udzielało pomocy materialnej uzdolnionym uczniom i studentom polskim. Zespół pałacowy w Goli jest jednym z najciekawszych i największych założeń reprezentujących barokową architekturę pałacową na terenie Wielkopolski.

Historia

Pierwsze wzmianki o Goli pochodzą z 1301 r. W 1 połowie XIV wieku należała do komesa Mikołaja, właściciela Gostynia. Do XVI wieku pozostawała w rekach rodziny Golaskich. Następnie była w posiadaniu Zadorskich, Olszewskich i Ulatowskich, od których około połowy XVIII w. posiadłość przeszła w ręce Radolińskich herbu Leszczyc. W latach 80. XVIII w. Jan Radoliński podkomorzy wschowski, rozpoczął budowę nowej okazałej barokowej rezydencji ukończonej dopiero przez następnych właścicieli na początku XIX w. W 1801 Ignacy Radoliński, sprzedał posiadłość w Goli staroście kościańskiemu Andrzejowi Potworowskiemu herbu Dębno. Potworowski dokończył prace budowlane przy nowo wznoszonej rezydencji do 1827, nadając jej pewne cechy stylowe klasycystyczne. Dobudowano wówczas okazały sześciokolumnowy portyk, zdemontowany w czasie przebudowy na przełomie XIX/XX w. Wejście główne zwieńczono wówczas neobarokowym szczytem z herbem Dębno Potworowskich oraz dostawiono przybudówkę od wschodu . W posiadaniu Potworowskich posiadłość pozostawała do 1939 r. Ostatnim przed 1939 r. właścicielem posiadłości był Edward Potworowski.

Opis

Zespół pałacowo-parkowy w Goli położony jest w północnej części wsi, po wschodniej stronie drogi do Łęki Wielkiej. Pałac zlokalizowany jest na północno-wschodnim skraju krajobrazowego założenia parkowego, nad brzegiem stawu, do którego skierowany jest elewacją frontową. Wzniesiony na rzucie prostokąta jest budynkiem murowanym, otynkowanym, o zwartej, podpiwniczonej, dwukondygnacyjnej bryle zwieńczonej wysokim czterospadowym dachem pokrytym dachówką. Elewacje, zdobione boniowaniem, zaakcentowane zostały przy narożach szerokimi pilastrami, przeprute prostokątnymi otworami okiennymi o regularnym osiowym układzie, ujętymi w architektoniczne obramienia. Najciekawiej prezentuje się elewacja frontowa pałacu o pięcioosiowej środkowej części ozdobionej pilastrami wielkiego porządku o kompozytowych kapitelach, zwieńczonej uproszczonym barokowym szczytem, w którym umieszczono herb Dębna Potworowskich. Nad oknami piętra znajdują się dekoracyjne prostokątne płyciny ozdobione motywem girlandy z kwiatów i owoców. Naroża ozdobione lizenami. Układ i kompozycja przestrzenna wnętrz, dziś znacznie przekształcona, prezentowała charakterystyczny dla tego okresu typ rozplanowania z obszernym westybulem na osi frontowego traktu mieszczącym dwu- lub trójbiegowe schody prowadzące na piętro. W częściach bocznych znajdował się ciąg amfiladowo połączonych pomieszczeń w dwutraktowym układzie. Układ wnętrza dwutraktowy, na osi przyziemia znajduje się westybul z dwubiegową klatką schodową, od północy znajduje się salon zajmujący całą szerokość budynku. W części pomieszczeń zachowały się sufity ze sztukateriami i stare posadzki. Na uwagę zasługuje znakomita kolekcja poroży. Pałac otoczony parkiem krajobrazowym o pow. ok. 5 ha, założonym na pocz. XIX w., przekształconym w końcu XIX w. na bazie dawnego lasu mieszanego. W północnej części parku znajduje się duży staw zasilany rowem, nad którym malowniczo położony jest pałac. W południowo zachodniej części parku zachowane pozostałości bramy wjazdowej.

Park dostępny dla zwiedzających, w pałacu mieści się hotel i ośrodek konferencyjny.

Oprac. Beata Marzęta, OT NID w Poznaniu, 19.11.2015 r.

Rodzaj: dwór

Styl architektoniczny: klasycystyczny

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_30_BK.156616, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_30_BK.43865