We wnętrzu znajduje się barokowy ołtarz główny z ok. 1743 r., przeniesiony z rozebranego zboru w Czerninie. Po pd.-zach. stronie kościoła jest usytuowana dzwonnica z XIX w., wzniesiona w konstrukcji słupowej.

Historia

Pierwotny, pochodzący z XV w. kościół w Giżynie należał do katolików. Około poł. XVI w. świątynia została przejęta przez protestantów. Wraz z rozwojem gminy ewangelickiej i napływem innowierców na teren pogranicza śląsko-wielkopolskiego w 1. poł. XVII w. zapadła decyzja o budowie nowego, zachowanego do dzisiaj zboru, który wzniesiono ok. 1652 roku. W 1666 r. ufundowano zachowany dzwon odlany we Wrocławiu w warsztacie Lorenza Kockritza. W 1945 r. świątynia została przekazana katolikom. Obecnie jest kościołem fil. pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, należącym do parafii w Sułowie Wielkim (woj. dolnośląskie, pow. górowski).

W 1927 r. zbór został rozbudowany przez dodanie naw bocznych. W trakcie remontu przeprowadzonego w 1956 r. usunięto boczne empory we wnętrzu. Po zakończeniu II wojny światowej kościół był dwukrotnie poddany gruntownym pracom konserwatorskim w 1966 r. i w latach 2005-07. W prezbiterium znajduje się ołtarz główny z XVIII w., pochodzący z rozebranego po 1945 r. zboru w Czerninie (woj. dolnośląskie, pow. górowski, gm. Góra).

W XIX w. po pd.-zach. stronie kościoła wzniesiono drewnianą dzwonnicę.

Opis

Kościół jest położony po pd. stronie drogi łączącej Giżyn z Czechnowem (od wsch.) i Borszynem Wielkim (od zach.), w zach. części wsi. Od zach. i pd. jest otoczony sąsiadującymi z nim gospodarstwami i polami uprawnymi. Pierwotnie był ogrodzony ze wszystkich stron. Zachowały się dwie bramy po jego wsch. i zach. stronie. Po jego pd.- zach. stronie wznosi się dzwonnica. Teren otaczający kościół, na którym pierwotnie znajdował się cmentarz (zachował się na nim jeden pomnik nagrobny w kształcie obelisku), jest wybrukowany kostką kamienną i porośnięty trawą. Świątynia jest zwrócona prezbiterium na wschód.

Pierwotny, jednonawowy kościół po przebudowie w 1927 r. i dodaniu bocznych naw stał się trójnawowy, bazylikowy. Na przedłużeniu prostokątnej nawy głównej, po jej wsch. stronie znajduje się równe jej szerokością, trójbocznie zamknięte niewyodrębnione prezbiterium. Przy nawie głównej wznoszą się węższe od niej, prostokątne nawy boczne. Przy prezbiterium, po jego pd. stronie, na przedłużeniu nawy bocznej znajduje się wyodrębnione pomieszczenie równe jej szerokością. Po przeciwnej stronie, od pn. wznosi się przy nim zakrystia na rzucie prostokąta, od zach. połączona z węższą od niej nawą boczną. Od zach. do nawy głównej przylega węższy od niej przedsionek. W pn.-zach. narożniku nawy bocznej znajdują się schody prowadzące na chór muzyczny. Główne wejście do wnętrza kościoła prowadzi przez przedsionek po stronie zachodniej. Wnętrze kościoła pierwotnie obiegały empory, usunięte w trakcie remontu przeprowadzonego w 1956 roku.

Bryła kościoła jest zwarta. Nawa i zamknięte trójbocznie prezbiterium są tej samej szerokości i wysokości, nakryte wspólnym, wysokim dachem dwuspadowym. Nad zach. elewacją wznosi się prostopadłościenna sygnaturka nakryta dachem namiotowym, zwieńczonym krzyżem. Przedsionek poprzedzający elewację jest od niej niższy, nakryty dachem dwuspadowym. Nawy boczne są niższe od nawy głównej, sięgają ok. poł. jej wysokości, nakryte dachami pulpitowymi. Zakrystię po pn. stronie prezbiterium nakrywa dach pulpitowy będący przedłużeniem połaci jego zadaszenia.

Kościół został wzniesiony w konstrukcji zrębowej i szkieletowej, oszalowanej pionowo w układzie deskowo-listowym. Dachy są pokryte gontem. Wnętrze kościoła nakrywa strop drewniany. Posadzki są ceglane. Schody prowadzące na chór muzyczny - drewniane.

Wszystkie elewacje są oszalowane w konstrukcji deskowo-listwowej. Otwory okienne są prostokątne, w prezbiterium górą zamknięte trójbocznie. Fasada (elewacja zach.) jest podzielona poziomymi listwami na części odpowiadające pierwotnym wewnętrznym kondygnacjom: parteru i naw bocznych, empor i wysokiego poddasza. Na jej osi, w przyziemiu wznosi się przedsionek z prostokątnym otworem drzwiowym, zwieńczony trójkątnym szczytem, nakryty wysokim dachem dwuspadowym. Fasadę wieńczy sygnaturka wznosząca się między dwoma połaciami dachu nawy, nakryta dachem namiotowym z krzyżem na górze.

Wnętrze kościoła jest trójnawowe z zamkniętym trójbocznie prezbiterium, nakryte stropem podpartym dwoma rzędami drewnianych słupów, które pierwotnie stanowiły również podpory bocznych empor. W trójbocznym zamknięciu prezbiterium znajduje się późnobarokowy ołtarz główny z 1 poł. XVIII w., przeniesiony z rozebranego po 1945 r. zboru w Czerninie na Dolnym Śląsku. W zach. części nawy głównej mieści się chór muzyczny zamknięty pełną drewnianą balustradą, która pierwotnie była najprawdopodobniej częścią nieistniejącego układu emporowego.

Późniejsza dzwonnica po pd.-zach. stronie kościoła została wzniesiona na rzucie prostokąta w konstrukcji słupowej, oszalowanej deskami. Nakrywa ją dach czterospadowy kryty gontem.

Zabytek dostępny, jego wnętrze w czasie nabożeństw i Mszy św. Bliższe informacje na temat parafii pw. św.św. Apostołów Piotra i Pawła w Sułowie Wielkim (pow. górowski, woj. dolnośląskie), do której należy kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP w Giżynie, znajdują się na stronie internetowej:

http://www.archidiecezja.wroc.pl/parafia.php?id_dek=8&id_par=11 (data dostępu: 30-12-2015 r.)

oprac. Anna Dyszkant, OT NID w Poznaniu, 30-12-2015 r.