Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. św. Andrzeja - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. św. Andrzeja


kościół 1. poł. XVI w. Gilowice

Adres
Gilowice, Krakowska

Lokalizacja
woj. śląskie, pow. żywiecki, gm. Gilowice

Kościół jest jednym z cenniejszych i reprezentatywych przykładów drewnianej architektury sakralnej wzniesionej w typie śląsko-małopolskim.

Historia

Kościół został wzniesiony w 1545 r. w Rychwałdzie z fundacji Krzysztofa Komorowskiego, dziedzica dóbr rychwałdzkich. Konsekracja obiektu miała miejsce w 1547 r., a dokonał jej bp Erazm Ciołek. Około 1641 r. kościół rozbudowano, a dokonał jej cieśla Jerzy Wiśnicki z Żywca. Wówczas została wzniesiona wieża. W 1757 r. po wystawieniu nowej, murowanej świątyni w Rychwałdzie, kościół św. Andrzeja przeniesiono do Gilowic. W 1895 r. stropy płaskie zostały zastąpione drewnianymi pozornymi sklepieniami wykonane przez Jana i Wojciecha Szwedów z Pewli Małej. W latach 1933-1934 miały miejsce kolejne przekształcenia obiektu: przedłużono nawę, dobudowano kaplicę Serca Pana Jezusa i zrekonstruowano soboty (przekształcone wcześniej w 1901 r. i 1912 r.).

Opis

Kościół usytuowany jest w centrum Gilowic przy drodze prowadzącej z Żywca do Ślemienia. Od strony północnej otoczony jest rzędem ponad 700-letnich dębów (pod ochroną jako pomnik przyrody). Obok kościoła znajduje się stary cmentarz i pomnik mieszkańców poległych podczas I wojny światowej. Obiekt otaczają drewniane łaty oparte na murowanych słupach. Do dziedzińca prowadzą dwie drewniane bramy.

Kościół jest obiektem orientowanym, drewnianym (drewno jodłowe), wzniesionym w konstrukcji zrębowej. Plan obiektu jest podłużny złożony z prostokątnej nawy zakończonej prezbiterium zamkniętym wielobocznie. Od północy przylega do niego zakrystia, a od strony południowej dostawiona jest kaplica Serca Pana Jezusa, obie, również wzniesione na zrąb. W zachodniej części znajduje się wysmukła, kwadratowa wieża o lekko pochyłych ścianach konstrukcji słupowej (szkieletowej), zwieńczona nadwieszoną izbicą wyrzynaną w dolnej części i nakryta iglicowym hełmem. W jej dolnej części znajduje się centralnie umieszczony otwór wejściowy o drewnianych, dwuskrzydłowych, prostokątnych drzwiach. Nad nimi widnieje drewniany daszek. W korpusie nawowym pojedyncze, prostokątne okna. Nad prezbiterium znajduje się wieżyczka na sześcioboczną sygnaturkę tworząca sześcioboczną latarnię z cebulastym hełmem. Całość kościoła otoczona jest otwartymi sobotami. Ściany nawy, prezbiterium i dobudówek są szalowane deskami.

Modele 3D

Część nawowa i prezbiterialna została przekryta dachem o jednej kalenicy krytej gontem. Iglica wieży oraz sygnaturka są kryte blachą. Nad zachodnią częścią nawy umieszczono strop z zaskrzynieniami. Wnętrze kościoła ma charakter barokowy i klasycystyczny. Drewniany ołtarz główny jest późnobarokowy, datowany jest na 1708 r. W nim umieszczony jest obraz św. Anny Samotrzeć, datowany na 1706 r. oraz posążek św. Barbary z 1. poł. XVI w. Ambona wczesnobarokowa pochodzi z 1. poł. XVII w. Na kamiennej chrzcielnicy z 1440 r. widnieje herb Korczak (pamiątka rodu Komorowskich). Na strychu zachowały się pozostałości polichromii z około 1635 r., których autorem był prawdopodobnie malarz Fabian Sobinowcz z Żywca. Kościół posiada dwa dzwony datowane na 1535 r. (odlany przez ludwisarzy krakowskich) i 1584 r.

Obiekt dostępny dla zwiedzających w trakcie Mszy Świętej: soboty: 17:00 (czas zimowy), 18:00 (czas letni), w niedziele i święta: 7:30, 9:00, 11:00, 17:00 (czas zimowy), 18:00 (czas letni)

Oprac. Sabina Rotowska, OT NID w Katowicach, 17.11.2015 r.

Zdjęcie 360°
360°
360°
360°
360°
360°
360°
360°
360°
360°

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: inna

Materiał budowy:  drewniane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_24_BK.102064, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_24_BK.280085