Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny


kościół 1777 r. Giełczyn

Adres
Giełczyn, 7

Lokalizacja
woj. podlaskie, pow. moniecki, gm. Trzcianne

Kościół należy do grupy drewnianych, barokowych świątyń powstałych około poł.XVIII w.

na pograniczu Mazowsza i Podlasia. Cechą charakterystyczną tych świątyń jest prostopadłościenny korpus nawowy z ryzalitem frontalnym i prezbiterium nakrytymi wspólnym dachem zwieńczonym sygnaturką. Świątynie te są zapewne dziełem jednego warsztatu ciesielskiego. Wartości historyczne obiektu związane są z wybitnymi postaciami - kolatorami kościoła: Opackimi, Rembielińskimi, Potockimi czy hr. Ludwikiem de Fleury. Kościół odwiedzała podczas letnich pobytów późniejsza noblistka Maria Skłodowska-Curie.

Historia

Kościół ufundowany w 1777 r. przez Chryzantego Opackiego, właściciela Giełczyna i okolic, kasztelana wiskiego. Pierwotnie pełnił funkcję kaplicy należącej do parafii św. Jana Chrzciciela w Wiźnie, po 1797 r. - do parafii w Trzciannym. Na przełomie XVIII i XIX w. Giełczyn stał się własnością Rajmunda Rembielińskiego, wybitnego ziemianina i działacza gospodarczego i politycznego, kolejnego dobrodzieja kościoła. Następnymi kolatorami świątyni byli Potoccy oraz hrabia Ludwik de Fleury, ziemianin, archeolog, współtowarzysz wypraw naukowych Zygmunta Glogera. Parafię w Giełczynie erygowano przed rokiem 1849 (zapewne w 1846 r.). W 1876 r. kościół przeszedł gruntowny remont, podczas którego ustawiono nową sygnaturkę i ołtarz główny. W 1895 r. obok kościoła wybudowano dzwonnicę. Podczas kolejnego remontu w 1897 r. do korpusu kościoła dobudowano dwie zakrystie, przebudowano też sygnaturkę i wymieniono pokrycie dachu. Podczas I wojny światowej kościół został znacznie zniszczony i obrabowany z dzwonów, które wywieziono do Rosji. Odbudowany w okresie międzywojennym, podczas II wojny zniszczony w 1939 r., a zimą 1944-45 częściowo rozebrany na budowę okopów. Zniszczeniu uległa również dzwonnica. Po wojnie odbudowany dzięki zaangażowaniu proboszcza Leona Piotrowskiego. Ponowny remont generalny przeprowadzono w latach 1972-1975 z inicjatywy ks. Zygmunta Gniedziejko. Budynek został oszalowany wewnątrz i zewnątrz, pomalowany, wewnątrz wymieniono podłogi. Ostatni remont przeprowadzono w latach 2012-1013.

Opis

Usytuowany w pn. części wsi, w centrum cmentarza przykościelnego ujętego kamiennym murem, z prezbiterium skierowanym na północ. Barokowy.

Wzniesiony na rzucie prostokąta z trójbocznie zamkniętym prezbiterium, prostokątnymi w planie zakrystiami po obu stronach pn. części korpusu i dwukondygnacyjnym ryzalitem od frontu, w przyziemiu którego jest przedsionek. Korpus główny i ryzalit nakryte wspólnym dwuspadowym dachem, prezbiterium trójspadowym, zakrystie - dachami pulpitowymi. Nad częścią frontową kościoła, w kalenicy-sygnaturka ośmioboczna, z arkadowymi prześwitami zwieńczonymi gzymsem spiętym trójkątnymi szczycikami, nakryta ostrosłupowym hełmem. Drewniany, konstrukcji zrębowej, na kamiennej podmurówce. Elewacje oszalowane pionowo z listwowaniem, w partii ryzalitu gzyms kordonowy osłonięty daszkiem okapowym. Pod okapem elewacje obiega profilowany gzyms koronujący. Szczyt pokryty szalunkiem ułożonym w jodełkę. Wnętrze jednoprzestrzenne, w części prezbiterium zamknięte trójbocznie, przykryte stropem płaskim. Ściany oszalowane, strop obity imitacją kasetonów, podłoga drewniana. Od pd. w ryzalicie kruchta, nad którą umieszczony chór muzyczny otwarty do nawy, ujęty balustradą. Zakrystie skomunikowane z nawą. Otwory okienne prostokątne, dwuskrzydłowe, wielokwaterowe, ujęte profilowaną listwą. Drzwi wejściowe klepkowe, ozdobnie opracowane; nad nimi półkoliste okienko doświetlające chór. Wyposażenie współczesne.

Obiekt dostępny dla zwiedzających z zewnątrz i podczas nabożeństw.

Oprac. Joanna Kotyńska-Stetkiewicz, OT NID w Białymstoku, 22-11-2015 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  drewniane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_20_BK.60881, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_20_BK.166607