kościół parafialny pw. św. Jana Chrzciciela - Zabytek.pl
kościół parafialny pw. św. Jana Chrzciciela
Adres
Giecz, 1
Lokalizacja
woj. wielkopolskie, pow. średzki, gm. Dominowo
Zlokalizowany jest na terenie dawnego grodu piastowskiego, jednego z najważniejszych ośrodków władzy w początkach państwa polskiego.
Historia
Grodziszczko (do XVIII w. określane jako Grodzisko) jest osadą powstałą na bazie wcześniejszego wczesnopiastowskiego grodu Giecz. Gród ten, jeden z najważniejszych ośrodków władzy Mieszka I oraz Bolesława Chrobrego, został w 1038 r. zniszczony przez najazd księcia czeskiego Brzetysława, a następnie odbudowany i ponownie spalony w 1 poł. XIII w. w czasie walk Henryka Brodatego z Władysławem Odonicem. W 1331 r. zniszczony przez Krzyżaków. Od tej pory jego znaczenie, mimo że pozostawał siedziba kasztelanii od XIII do XV w., stopniowo malało. Ostatecznie przeszedł na własności rodziny Dryja-Chłapowskich. Nazwa Giecz przejęta została przez pobliską osadę targową, w której zachowany został do czasów obecnych kamienny kościół romański pw. NMP Wniebowziętej, natomiast pierwotne miejsce grodu, od 1948 r. intensywnie badane archeologicznie, nazywane jest obecnie Grodziszczkiem.
Pierwotny kościół pochodził zapewne z XI w., był wzmiankowany w 1250 roku. Kościół pw. św. Jana Chrzciciela wzniesiony został w 1767 lub wg innych źródeł w 1717 roku. W XVII w. wzniesiono wolnostojącą dzwonnicę kościoła. Remonty świątyni przeprowadzono w latach 1887, 1936, 1969 r. oraz 1987-1988.
Opis
Grodziszczko położone jest w odległości 12 km na pn. wsch. od Środy Wielkopolskiej. Kościół pw. św. Jana Chrzciciela wznosi się w pn. części parku porastającego rozległą nieckę dawnego grodu Giecz, usytuowanego nad nieistniejącym współcześnie jeziorem zasilanym przez rzeczkę Moskawę.
Orientowana świątynia została wzniesiona z drewna w konstrukcji zrębowej z zewnątrz oszalowanej na kamienno-ceglanej podmurówce. Ściany wzmocnione są lisicami. Do nawy od wsch. przylega niższe i węższe trójbocznie zamknięte prezbiterium, a od zach. kruchta. Do prezbiterium od pn. dobudowana została zakrystia. Kościół nakryty jest dwukalenicownym gontowym dachem, nad którym wznosi się kwadratowa wieżyczka na sygnaturkę zwieńczona namiotowym dachem pokrytym blachą.
Wnętrze nakryte jest płaskim stropem. Chór muzyczny wsparty jest na dwóch profilowanych słupkach z zastrzałami. Wyposażenie kościoła stanowią m.in. rokokowe ołtarze i ambona z 1770 r. oraz barokowa chrzcielnica. Na pn. od kościoła w roku 1905 wzniesiono murowaną plebanię. Na zach. od kościoła wznosi się drewniana otwarta dzwonnica posadowiona na koronie dawnych drewniano-ziemnych wałów grodziska.
Na terenie dawnego grodu ustanowiono rezerwat archeologiczny, którym opiekuje się tutejszy oddział Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy.
Kościół dostępny dla zwiedzających z zewnątrz. Msze św. w niedziele: godz. 11.30, w dni powszednie: środa godz. 16.00, w święta w dni pracy: godz. 11.00.
Oprac. Tomasz Łuczak, 16-11-2015 r.
Dane obiektu zostały uzupełnione przez użytkownika Andrzej Kwasik.
Rodzaj: kościół
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
drewniane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_30_BK.167614, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_30_BK.51919