Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

Fontanna Neptuna - Zabytek.pl

Fontanna Neptuna


mała architektura 1606 - 1612 Gdańsk

Adres
Gdańsk

Lokalizacja
woj. pomorskie, pow. Gdańsk, gm. Gdańsk

Fontanna Neptuna stanowi interesujący przykład percepcji antyku w siedemnastowiecznej sztuce gdańskiej.

Jest symbolem Gdańska i jego związków z morzem.

Historia

Pierwsza wzmianka o studni na Długim Targu pochodzi z 1549 roku. Na pocz. XVII w. - z inicjatywy burmistrza Bartholomaeusa Schachmanna - podjęto działania zmierzające do budowy bardziej okazałego obiektu. W 1605 r. z polecenia Rady Miejskiej do prac przystąpił Abraham van den Block (udział w projektowaniu mógł mieć również Hans Vredeman de Vries), który w latach 1606-1613 wykonał kamienną czaszę i obudowę basenu. Posąg Neptuna odlał ok. 1615 r. w gdańskim warsztacie Gerdta Benningka flamandzki twórca Peter Husen. Gotowe elementy czekały na ustawienie do 1633 r., kiedy fontannę ostatecznie złożono i uruchomiono. W 1634 r. dodano kutą kratę ogrodzeniową - dzieło Johanna Roggego. W XVIII w. kamienna obudowa uległa zniszczeniu i wodotrysk wymagał naprawy. Odnowienie obiektu powierzono Johannowi Stenderowi, który w latach 1757-1761 wykonał nowy basen, zachowując jego pierwotny kształt, i trzon fontanny. W tym okresie na furtkach ogrodzenia dodano herby Gdańska i orły w koronie. Uroczyste otwarcie odnowionej fontanny odbyło się 7 sierpnia 1761 roku. W 1927 r. obiekt poddano konserwacji, w 1935 r. z ogrodzenia usunięto orły, w 1945 r. fontannę częściowo zdemontowano i wywieziono z miasta. W 1954 r., po rekonstrukcji zniszczonych elementów (trzon fontanny, trójząb, elementy ogrodzenia), ustawiono fontannę, uruchamiając jej system wodny. W latach 1974-1975 konserwowano kamieniarkę, w 1977 r. i w latach 1985-1986 - posąg. Ostatni remont fontanny, obejmujący całkowity demontaż postumentu i rzeźby, ich renowację i zainstalowanie nowoczesnego systemu uzdatniania wody, przeprowadzono od września 2011 do kwietnia 2012 roku.

Opis

Fontanna usytuowana w najbardziej reprezentacyjnym punkcie miasta, w północno-zachodniej części Długiego Targu, na osi Dworu Artusa. Dzieło manierystyczno-rokokowe - formalne podobieństwo łączy je z bolońską fontanną Giovanniego da Bologna, Flamandczyka działającego we Włoszech (w posągu Neptuna wyraźne inspiracje rzeźbą antyczną). Basen fontanny założony na planie nieregularnego wieloboku (ok. 5 x 5 m), z okrągłą czaszą pośrodku, ustawioną na wysokim rzeźbionym trzonie. Posąg Neptuna osadzony w centrum czaszy (wysokość figury 2,20 m). Balustrada basenu wykonana z szarozielonego piaskowca, czasza - z czarnego marmuru, posąg odlany z brązu. Balustrada basenu zdobiona po zewnętrznej stronie płaskorzeźbionymi kartuszami z herbem miasta i ornamentem rokokowym. Na parapecie balustrady cztery grupy rzeźbiarskie - fantastyczne stworzenia morskie w otoczeniu motywów charakterystycznych dla rokoka. Trzon fontanny dekorowany stylizowanymi motywami roślinnymi i grzebieniowymi, wzbogacony u podstawy delfinem, łabędziem i puttami. Neptun - przedstawiony w mocnym kontrapoście i skręcie (figura serpentinata) - w prawej ręce trzyma trójząb, w lewej konchę muszli. U stóp posągu kłębią się fantastyczne konie morskie i delfiny. Fontanna otoczona ośmioboczną kutą balustradą z czterema dekoracyjnie opracowanymi furtkami, w ich zwieńczeniu występuje naprzemiennie herb gdańska i orzeł w koronie. Strumienie wody okalające podstawę posągu spadają na czaszę fontanny, stamtąd wypływają przez cztery rzygacze i opadają w dół do dolnego basenu. Woda tryska również z trójzębu Neptuna.

Zabytek dostępny.

Oprac. Krystyna Babnis, OT NID w Gdańsku, 11.07.2014 r.

Rodzaj: mała architektura

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  kamienne

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_22_MA.2319, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_22_MA.9077