Historia

Obiekt wzniesiony został w latach 1599-1602, jako dom pastorów kościoła św. Katarzyny. Projekt domu przypisywany jest Antonowi van Obberghenowi, autorowi i budowniczemu Wielkiej Zbrojowni. Przez kolejne stulecia dom związany był z kościołem i pełnił funkcje mieszkalne. W XIX w. mieściła się w nim przykościelna szkoła średnia, w 2 poł. XIX w. lub w początkach wieku XX do elewacji zachodniej dostawiono nową kamienicę. W 1945 r. dom został poważnie zniszczony, choć szczęśliwie ocalała jego fasada. W 1965 zabezpieczono ruinę i w 1970 r. zakończono odbudowę (przychodnia lekarska). W powojennej odbudowie trójczłonowy historyczny budynek powiększono od zachodu o wnętrze sąsiedniej kamienicy, w której umieszczono główną klatkę schodową. Od 2008 r. obiekt w posiadaniu zakonu karmelitów, w 2011 w budynku rozpoczęto remont generalny.

Opis

Obiekt usytuowany w obrębie Starego Miasta, w bezpośrednim sąsiedztwie kościoła św. Katarzyny, w zwartej, południowej pierzei ul. Katarzynki (niem. An der Katharinenkirche), elewacją frontową zwrócony w stronę północną. Stylistycznie przynależy do grupy najciekawszych w mieście przykładów renesansu niderlandzkiego. Dom trójsegmentowy, wzniesiony na rzucie zespolonych ze sobą trzech prostokątów. Wnętrze dwutraktowe z korytarzem poprzecznym rozdzielającym trakty. Bryła zwarta, trzykondygnacyjna, podpiwniczona (wraz z przedprożem), z trzema równoległymi dachami dwuspadowymi i wysokimi szczytami od północy i południa. Fasadę poprzedza niskie, szerokie przedproże z trzema ciągami jednobiegowych schodów. Dom wzniesiony z cegły, stropy ceramiczne na belkach stalowych, dach kryty dachówką. Elewacja frontowa licowana cegłą, dekorowana kamiennym wystrojem architektonicznym i rzeźbiarskim. Każdy z trzech segmentów (kamieniczek) wyodrębniony został własnym szczytem, ale podziały horyzontalne (gzymsy międzykondygnacyjne i gzyms wieńczący z fryzem) są wspólne. Na fryzie inskrypcja DIE AVF DEN HERRN HARREN KRIEGEN NEVE KRAFT DASS SIE AVFFAHREN MIT FLVEGELN WIE ADLER (Iz, 40. 31). Ponad prostokątnymi otworami okiennymi (po dwie osie w każdej z kamienic) płytkie blendy z łukiem koszowym zaakcentowanym trzema kamiennymi klińcami; pod oknami kamienne profilowane parapety. Trzy jednakowe portale rozmieszczone w skrajnych (zachodnich) osiach każdego segmentu: otwór przesklepiony łukiem koszowym z trzema kamiennymi klińcami (w zworniku motyw główki anielskiej). W szczytach o profilowanych esownicowo krawędziach dominuje geometryczna dekoracja listwowa (ornament okuciowy), w zwieńczeniach trójkątne naczółki na smukłych cokołach zakończone metalowymi sterczynami z chorągiewkami. W przedprożu kuta balustrada z kwiatonowymi sterczynami i fryzem o motywie wici roślinnej; przy schodach trzy pary kamiennych, profilowanych słupków. Elewacja tylna bez podziałów, zwieńczona trzema szczytami o prostym obrysie, w licu zachowane charakterystyczne blendy z łukami koszowymi. Wnętrze współczesne bez historycznego wystroju.

Zabytek dostępny z zewnątrz.

Oprac. Krystyna Babnis, OT NID w Gdańsku, 04.11.2014 r.