Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

zespół pałacowo-parkowy - Zabytek.pl

zespół pałacowo-parkowy


pałac koniec XVIII w. Garbów

Adres
Garbów

Lokalizacja
woj. lubelskie, pow. lubelski, gm. Garbów

Przykład dobrze zachowanej późnoklasycystycznej, typowej rezydencji ziemiańskiej z poł XIX w.

Historia

Pałac został wzniesiony w 1853 r. z inicjatywy ówczesnego właściciela majątku Jana Nepomucena Jezierskiego, konserwatywnego działacza sejmowego, marszałka szlachty guberni lubelskiej, mającego swoją główną rezydencję w nieodległych Rykach. Nowa siedziba w Garbowie powstała wg proj. architekta warszawskiego Józefa Dietricha, być może z wykorzystaniem murów wcześniejszego XVIII-wiecznego dworu. Reprezentacyjna forma pałacu otoczonego rozległym parkiem sprawiła, że był on postrzegany przez współczesnych jako jeden z najpiękniejszych w okolicy. W pobliżu rezydencji wzniesiono szereg nowych zabudowań gospodarczych, z których zachował się okazały spichlerz. Na pocz. XX w. majątek został zakupiony przez przemysłowca Bohdana Broniewskiego, właściciela pobliskich Przybysławic, założyciela cukrowni „Garbów”. Pałac zachował się do naszych czasów w niemal niezmienionym stanie (za wyjątkiem pewnych przekształceń wewnątrz), obecnie mieści się w nim ośrodek zdrowia i apteka. Natomiast wskutek powojennej regulacji przebiegu szosy Warszawa-Lublin dawne założenie rezydencjonalne zostało przecięte drogą na dwie części.

Opis

Zespół pałacowo-parkowy położony jest we wsch. części wsi, przy drodze Warszawa-Lublin. Po pd. stronie drogi znajduje się pałac z częścią stawów, a po stronie pn. niewielki fragment parku, pozostałe stawy i zabytkowy spichlerz. Pałac. Późnoklasycystyczny. Wzniesiony na rozbudowanym, symetrycznym planie. Korpus główny parterowy, na rzucie wydłużonego prostokąta o wielodzielnym, dwutraktowym układzie wnętrza, z sienią i salonem na osi środkowej. Do korpusu dostawione prostopadle piętrowe skrzydła boczne, występujące ryzalitowo w elewacji frontowej i ogrodowej. Murowany z cegły, otynkowany. Nad parterem stropy drewniane, w piwnicach sklepienia kolebkowe i krzyżowe. Poszczególne człony budynku nakryte odrębnymi dachami dwu- i czterospadowymi pod blachą. Elewacja frontowa (zach.) piętnastoosiowa - w części środkowej parterowa, z czterokolumnowym portykiem jońskim zwieńczonym belkowaniem i trójkątnym szczytem; po bokach silnie występujące, jednoosiowe skrzydła boczne, z balkonami na piętrach. Elewacja ogrodowa zakomponowana analogicznie, z trójosiowym ryzalitem salonu rozczłonkowanym półkolumnami jońskimi i zwieńczonym trójkątnym szczytem. Pomiędzy ryzalitem a skrzydłami bocznymi kolumnowe podcienia (motyw rzadko stosowany w dworach i pałacach Lubelszczyzny). Elewacje ogrodowe skrzydeł bocznych przeprute szerokimi, kwadratowymi oknami na parterze i zamkniętymi półkoliście na piętrze, ujętymi rozbudowaną dekoracją architektoniczną w typie tzw. serliany. Pozostałe okna prostokątne, ujęte tynkowymi opaskami, na piętrach zwieńczone gzymsami na kroksztynach. Naroża skrzydeł ujęte pilastrami jońskimi w wielkim porządku. Wszystkie elewacje zwieńczone uproszczonym belkowaniem zakończonym gzymsem kostkowym i pasami ornamentów o proweniencji antycznej: kimationu jońskiego i astragalu. Wewnątrz, w części reprezentacyjnych pomieszczeń (zwłaszcza salonie), zachowana dekoracja sztukatorska w postaci rozet, medalionów, faset i supraport nad otworami drzwiowymi; w hallu trójbarwna posadzka o układzie szachownicowym. Spichlerz o trójczłonowym planie i bryle składającej się z czterokondygnacjowego korpusu głównego, z wyniesioną na osi poprzecznej nadbudówką (facjatą) i dobudowanych ok. 1910 r. parterowych skrzydeł bocznych. Nad korpusem głównym dach czterospadowy, nad facjatą i skrzydłami dachy dwuspadowe pokryte blachą. Murowany z cegły i kamienia wapiennego, otynkowany. Pomiędzy kondygnacjami drewniane stropy wsparte na słupach. Elewacje frontowa i tylna korpusu głównego opracowane analogicznie, pięcioosiowe, podzielone w połowie gzymsem kordonowym i zwieńczone gzymsem kostkowym; nadbudówka (facjata) trójosiowa. Otwory okienne niewielkie - na parterze kwadratowe, na wyższych kondygnacjach półkoliste ze zwornikami, w facjacie okrągłe. Wewnątrz zachowane wyposażenie techniczne z l. 20. XX w. Park krajobrazowy z rzadkimi okazami drzew i krzewów oraz czterema stawami. Przed elewacją frontową zamknięte półkoliste wnętrze ogrodowe otoczone szpalerem modrzewiowymi; przed elewacją tylną rozległy trawnik; od pd. salon parkowy z prześwitami na stawy i aleję dojazdową biegnącą groblą między stawami. Od pd., wsch. i pn. park obiegają dawne aleje, obecnie ciągi pieszo-jezdne.

Obiekt dostępny. Przychodnia zdrowia i apteka.

Oprac. Bożena Stanek-Lebioda, OT NID w Lublinie, 26.08.2014 r.

 

Rodzaj: pałac

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_06_ZE.2531, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_06_ZE.31567