Wzorcowo zrewaloryzowany i adaptowany do współczesnych potrzeb użytkowych.

Historia

Galiny - wieś i majątek szlachecki lokowane przez Zakon Krzyżacki w latach 1332-1336. Od 1486 r. do 1945 r. majątek znajdował się w posiadaniu rodu zu Euleburg, jednego z najpotężniejszych w Prusach, od 1786 r. z tytułem hrabiowskim. Pierwotną siedzibę- dwór obronny wybudowano na wyniesieniu w zakolu płynącej w jarze rzeki. W 1589 r. Botho zu Eulenburg wybudował rezydencję określaną przez badaczy jako późnogotycką lub jako pierwszy w Prusach dwór renesansowy, z którego do dzisiaj zachowała się bryła oraz wiele elementów wystroju (m.in. sgraffita na elewacjach szczytowych, stolarka wewnątrz). W połowie XVIII wieku, zachowując pierwotny korpus, siedzibę poddano gruntownej przebudowie. Przekształcono też i dobudowano budynki wokół dziedzińca pałacowego: skrzydło północne i oficynę, oranżerię, budynek bramny z wieżą, wozownie i stajnię. Przed wjazdem na dziedziniec w 1745 roku postawiono spichlerz w konstrukcji szkieletowej. Po pożarze w 1829 r. przekształcono otoczenie dziedzińca, dobudowując wieżyczki, krenelaże i szczyty w duchu neogotyku. Formę neobarokową przywrócono całemu zespołowi w 1921r., według projektów architekta hrabiego Hochberga. Z czasem dziedziniec z zabudową zmienił funkcje mieszkalno -gospodarcze na rezydencjonalne, funkcje produkcyjno-gospodarcze przejął położony poza dawną fosą folwark, z 3 podwórzami, zabudową gospodarczo-inwentarską, młynem, leśniczówką i wsią folwarczną. Obecna forma folwarku ukształtowana została w XIX wieku. Obok pałacu od początku zapewne istniał, niewielki ze względu na ukształtowanie terenu, geometryczny ogród. W XIX wieku, za sprawą właścicielki Malwiny zu Eulenburg z linii Dohna-Schlodien, założono niewielki park krajobrazowy. Ze względu na niewielki teren dostępny przy pałacu, funkcje parkowe przejął zagospodarowany las wzdłuż rzeki, położony po wschodniej stronie zespołu. Pod koniec XIX stulecia dobra przekształcono w majorat o łącznej powierzchni ok. 1300 ha. Po 1945 r., przejęty przez państwo majątek, zarówno pałac jak i folwark, podzielony i eksploatowany przez wielu użytkowników, powoli niszczał. Od 1995r zespół jest własnością prywatną i prowadzone są szeroko zakrojone prace rewaloryzacyjne.

Opis

Majątek położony ok. 10 km na płd. od Bartoszyc, przy drodze Bartoszyce - Bisztynek. Zespół obejmuje odrębne przestrzennie części: rezydencjonalną - założenie pałacowo-parkowe oraz folwarczną. Pałac murowany z cegły, tynkowany, założony na planie prostokąta, dwukondygnacyjny z reprezentacyjnym piętrem, elewacje 9-osiowe z centralnym wejściem, nakryty dachem naczółkowym z lukarnami na osi. Nad wejściem kartusz herbowy. Przy południowej ścianie bocznej odtworzona murowana weranda z tarasem. Zachował się dwutraktowy układ ze sklepieniami sieciowymi na parterze oraz elementy wyposażenia z XVI w. - XIX w. - m.in. schody z poł. XVIII w., późnorenesansowy kominek, renesansowe drzwi, piece i kominki z różnych epok, szafa wnękowa z XVII w. Dziedziniec pałacowy otaczają budynki: skrzydło północne pałacu i oficyna z reliktami gotyckich murów, oranżeria, budynek bramny z wozownią i stajnią (obecnie zaadaptowane do funkcji hotelowych). Niewielki 4 -hektarowy park krajobrazowy założony w sposób wykorzystujący naturalne ukształtowanie terenu położony jest w dolinie meandrującej rzeki Pisy i na zboczach wąwozu. Tworzą go wnętrza parkowe z odtworzonym rozbudowanym układem wodnym - w tym staw stanowiący dominantę kompozycji, wyspy, tama i kaskady - siecią swobodnych ścieżek na zboczach jaru, altanami oraz widokami z tarasów pałacu na okolicę, m.in. główna oś widokowa na kościół we wsi. Na terenie lasu związanego historycznie z parkiem poprowadzono leśne ścieżki edukacyjne. W części folwarcznej zachowany jest układ przestrzenny i większość XIX-wiecznej zabudowy folwarcznej - spichlerz folwarczny, stajnie, obory, kuźnia oraz unikatowy ryglowy spichlerz przypałacowy z 1745 roku oraz mieszkalna zabudowa folwarczna. Założenie pałacowo-folwarczne jest własnością prywatną.

Zabytek dostępny.

Oprac. Marzena Zwierowicz, 12.12.2014 r.