Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kamienica z oficynami - Zabytek.pl

kamienica z oficynami


kamienica 1905 r. Bytom

Adres
Bytom, Dworcowa 22

Lokalizacja
woj. śląskie, pow. Bytom, gm. Bytom

Jedna z najbardziej okazałych kamienic z początku XX w.na terenie Bytomia, wyróżniająca się wysokimi walorami artystycznymi.

Posiada wyjątkowo bogaty wystrój architektoniczny, łączący materiał ceramiczny, metaloplastykę oraz elementy konstrukcji ryglowej, stanowiący ciekawy i oryginalny przykład rozwiązań dekoracyjnych w stylu secesyjnym. 

Historia

Kamienica zaprojektowana została przez wrocławskiego architekta Wilhelma Hellera dla dr Maxa Blocha, radcy sanitarnego, oraz Alfreda Katza, przedsiębiorcy budowlanego. Policja budowlana zatwierdziła projekt kamienicy w marcu 1905 r. W 1927 r. wnętrze budynku nieznacznie przebudowano. Zmiany polegały na przystosowaniu strychu, pełniącego wcześniej funkcję atelier fotograficznego („Atelier Germania” Georga Mullera), na pomieszczenie mieszkalne. Kolejne zmiany we wnętrzu wprowadzono w 1930 r., kiedy to budynek przejęli spadkobiercy dr Blocha, tj. Bloch’s Erben, i zlecili przebudowę klatki schodowej wg projektu firmy Józefa Świentego. Przyziemie budynku od czasu zakończenia budowy kamienicy przeznaczone było na funkcje usługowe, a wyższe piętra na mieszkania. Od 1906 r. na parterze budynku mieściła się restauracja, a w piwnicach sklepy oraz pomieszczenia magazynowe, m.in. skład napojów butelkowych. 

Opis

Kamienica usytuowana jest u zbiegu ulic Dworcowej i Moniuszki, w zabudowie zwartej. Jest to budynek murowany z cegły, dwupiętrowy, podpiwniczony, dwuskrzydłowy, nakryty dachami dwuspadowymi i mansardowymi, nad tarasem ostatniej kondygnacji daszkiem pulpitowym wspartym na żelaznej konstrukcji. Skrzydło wschodnie skierowane jest frontem ku ul. Dworcowej, a północne ku ul. Moniuszki. Narożnik kamienicy podkreślony jest dwukondygnacyjnym wykuszem. Do budynku od strony podwórza przylegają dwie oficyny, tworząc zamknięty układ z wewnętrznym dziedzińcem. Elewacja od strony ul. Dworcowej jest czterokondygnacyjna, siedmioosiowa, wzbogacona dwuosiowym wykuszem oraz trójkątnym szczytem o konstrukcji ryglowej. Strefa przyziemia wraz z przejazdem bramnym jest przekształcona. Elewacja na wysokości I i II piętra artykułowana jest prostokątnymi otworami okiennymi oraz loggiami balkonowymi, przylegającymi do wykusza od strony wschodniej. Na ostatniej kondygnacji, cofniętej w stosunku do lica elewacji niższych partii i urozmaiconej facjatą z trójkątnym szczytem, mieszczą się tarasy. Narożna partia elewacji frontowej jest jednoosiowa, urozmaicona dwukondygnacyjnym wykuszem na masywnych konsolach, z balkonem w zwieńczeniu. Tę cześć elewacji wieńczy przekształcona partia wieży, ujęta secesyjnymi pylonami. Elewacja artykułowana jest za pomocą dużych, prosto zamkniętych otworów okiennych, a na wysokości ostatniej kondygnacji za pomocą otworu balkonowego. Elewacja od strony ul. Moniuszki jest czterokondygnacyjna, jedenastoosiowa, zaakcentowana dwoma prosto zamkniętymi wykuszami na konsolach. Strefa przyziemia jest przekształcona. Elewacja na wysokości I i II piętra, podobnie jak elewacja frontowa od strony ul. Dworcowej, artykułowana jest za pomocą dużych, prosto zamkniętych otworów okiennych oraz ulokowanych w wykuszu loggiami. Cofnięta partia poddasza, w której pierwotnie znajdował się przeszklony taras, jest zabudowana i doświetlona prosto zamkniętymi oknami. Obie elewacje od strony ulic charakteryzują się analogiczną kompozycją i secesyjnym wystrojem. Dekoracyjność elewacji wynika m.in. z zastosowania różnorodnych materiałów tj. glazurowanych płytek ceramicznych i kształtek, wystroju sztukatorskiego i elementów metaloplastyki. Na wystrój elewacji składają się m.in. sztukatorskie opaski okienne w formie miękko układających się secesyjnych taśm. Różnorodność zastosowanego detalu dopełniają rozmieszczone na wysokości I i II piętra tynkowane pasy, płaskorzeźby, rytmicznie rozmieszczone barwne kafle glazurowane. Ważnym elementem wystroju elewacji są utrzymane w secesyjnej stylistyce, kute elementy dekoracji ramowej szczytu narożnika oraz balustrady loggii balkonowych i tarasów.  Elewacje tylne od strony dziedzińca są trzyosiowe, z otworami wejściowymi ulokowanymi w skrajnych osiach, licowane cegłą glazurowaną. 

Wnętrze budynku na poziomie parteru uległo przekształceniu, natomiast na pozostałych kondygnacjach zachował się pierwotny trzytraktowy układ. W kamienicy częściowo zachowała się stolarka okienna i drzwiowa oraz elementy wystroju sieni w postaci ceramicznej okładziny z dekoracyjnym pasem przedstawiającym stylizowane wici roślinne.

Obiekt dostępny poza wnętrzami mieszkalnymi.

Oprac. Dorota Bajowska, Pracownia Terenowa NID w Katowicach, 11.2020 r.

Rodzaj: kamienica

Styl architektoniczny: secesyjny

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_24_BK.421681, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_24_BK.270780