Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

Willa u Dziadka - Zabytek.pl

Adres
Otwock, Adama Mickiewicza 43/47

Lokalizacja
woj. mazowieckie, pow. otwocki, gm. Otwock

Willa „u Dziadka” wybudowana została w nurcie rzadko stosowanego w drewnianej architekturze letniskowej modernizmu, co wyróżnia ją na tle otwockiej zabudowy powstającej najczęściej w tzw. stylu nadświdrzańskim. Kubiczna bryła o uproszczonej formie wzbogacona została o ryzality i werandy, ozdobiona jest oryginalnym szalunkiem i listwowaniem. W okresie powojennym stanowiła siedzibę Ogniska Towarzystwa Przyjaciół Dzieci Ulicy „Świder”. W 2019 r. budynek i teren wokół niego zakupił Narodowy Instytut Dziedzictwa i obecnie prowadzony jest tam remont konserwatorski.

Historia

Budynek wzniesiony została w latach 20. XX w. na działce o nazwie Willa Elwirów stanowiącej własność Luzera Józefa Ciechanowskiego i Chil-Michel Hoffman wydzielonej w 1905 r. z KW Wille Otwockie. W 1938 r. Chil-Michel Hoffman swoją połowę sprzedał Zeldzie Ciechanowskiej. Podczas II wojny światowej budynek został odebrany właścicielom ze względu na ich żydowskie pochodzenie. Po zakończeniu działań wojennych w uszkodzonej i opuszczonej willi, oraz sąsiedniej willi „Agatka” umieszczono Ognisko Towarzystwa Przyjaciół Dzieci Ulicy „Świder”. Inicjatorem powstania towarzystwa był Kazimierz Lisiecki „Dziadek”, który na początku lat 20. XX w. założył pierwsze warszawskie ognisko na bazie Klubu Gazeciarzy. Wkrótce powstała sieć domów rozmieszczonych na terenie całej Polski, działających podczas okupacji jak i w PRL, z czego część z nich po wojnie zmieniła lokalizację. W 1948 r. Kazimierz Lisiecki wprowadził się do mieszkania na I piętrze przedmiotowej willi, a w 1951 r. zatrudnił w „Świdrze” nauczycielkę Marię Pilecką, żonę rotmistrza Witolda Pileckiego – żołnierza Wojska Polskiego i Państwa Podziemnego oraz więźnia niemieckiego obozu zagłady KL Auschwitz, zamordowanego przez Urząd Bezpieczeństwa w więzieniu mokotowskim. W kolejnych latach „Dziadkowi” udało się wyodrębnić ogniska z sieci państwowych domów dziecka oraz zwiększyć powierzchnię o 14-hektarowy teren z dwoma dodatkowymi budynkami nazwanymi „Kacperek” i „Jamnik”. W 1985 r. przez zasiedzenie budynek nabył Skarb Państwa. Około 2012 r. część terenu ze zlokalizowaną na nim willą została wydzielona, natomiast sam obiekt wyłączono z użytkowania. W roku 2019 właścicielem wilii wraz z otaczającym terenem stał się Narodowy Instytut Dziedzictwa.

Opis

Willa położona jest na leśnej działce o powierzchni 0,32 ha graniczącej od strony zachodniej z ul. Adama Mickiewicza, od południowej z ul. Wierzbową, od wschodniej z ul. Koszykową. Od strony północnej działka graniczy z sąsiednią posesją. Na terenie działki od strony zachodniej usytuowane są dwa murowane budynki gospodarcze. Ogrodzenie działki (z wyjątkiem strony południowej) stanowi metalowa siatka. Do budynku od strony południowej prowadzi chodnik wykonany z betonowych płytek prowadzący do wejścia głównego usytuowanego w elewacji północnej.

Obiekt wybudowany został na ceglanym fundamencie, w konstrukcji drewnianej (prawdopodobnie szkieletowej, z wypełnieniem igłami sosnowymi), z zewnątrz ozdobnie oszalowanej, od wewnątrz dodatkowo tynkowanymi na pokładzie z drewnianych listew. Stropy wewnętrzne również są wykonane z drewna, ułożone na belkach stropowych, zamknięte, z podsufitką. Więźba dachowa jest krokwiowo-płatwiowa, pokryta papą. W piwnicy posadzka betonowa, w pozostałych pomieszczeniach podłogi drewniane, deskowe. Schody wewnętrzne w całym budynku są drewniane, jedno- i dwubiegowe, z ozdobną balustradą i pochwytem. Stolarka okienna i drzwiowa willi w pełni wykonana została z drewna – drzwiowa jest oryginalna, okienna wtórna. Budynek rozplanowany jest na planie symetrycznym, rozwiniętym – jest ośmioosiowy i dwuipółtraktowy, w elewacji północnej z ryzalitem mieszczącym wejście główne, werandami i tarasami w elewacjach wschodniej i zachodniej (z wejściami bocznymi) oraz tarasem i werandami w elewacji południowej.

Budynek jest zwarty, dwukondygnacyjny, z niskim poddaszem, nakryty dachem pulpitowym, z dwiema werandami w elewacji południowej oraz dwiema w elewacjach szczytowych (wszystkie dwukondygnacyjne).

Elewacje budynku wykonane zostały w stylu modernistycznym. Szalowane są naprzemiennie skośnymi i poziomymi deskami, ujęte w gzymsy: cokołowy, międzykondygnacyjny i podokienny.

Obiekt posiada (poza drewnianymi wewnętrznymi schodami) skromne wyposażenie wnętrza.

Obecnie trwa w nim remont konserwatorski, który realizuje NID. Specjaliści dbają o jego modelowe przeprowadzenie zachowując możliwie najwięcej oryginalnej substancji zabytkowej. W 2023 r. wzmocniono zdegradowane elementy konstrukcyjne willi, wykonano nowe pokrycie dachu. Elewacje odrestaurowano przy zachowaniu zasady bezwzględnego poszanowania i utrzymania dekoracji historycznych, pieczołowicie odtworzono werandy, przywrócono pierwotna kolorystykę. Odrestaurowano schody wewnętrzne i zachowaną stolarkę drzwiową, odtwarzając jej brakujące elementy, nieliczne brakujące drzwi wewnętrzne wykonano w historyzujących formach. Wiernie odtworzono stolarkę okienną, wykorzystując przy tym wszystkie zachowane oryginalne okucia. Na terenie posesji przeprowadzono remont zachowawczy piwnicy ziemnejWzniesiony - w miejsce zrujnowanych budynków gospodarczych z okresu PRL - nowy budynek techniczny architekturą i kolorystyką dopasowany jest do willi oraz tradycyjnej zabudowy drewnianej Otwocka.

Obiekt dostępny za zgodą dyrekcji Narodowego Instytutu Dziedzictwa.

Oprac. Zespół NID, 02-2024 r.

Rodzaj: willa

Styl architektoniczny: modernistyczny

Materiał budowy:  drewniane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_14_BK.407152, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_14_BK.317514