Jest to obiekt o dużej wartości poznawczej i edukacyjnej, ponieważ w pełni zachował swój pierwotny kształt, co umożliwia rozpoznanie cech charakterystycznych dla tej formy osadniczej.

Historia

Obiekt w Chlebówku, określany na dawnych mapach jako Schlossberg, powstał w okresie wczesnego średniowiecza. Grodzisko założono w połowie VIII w. i było ono użytkowane do końca IX w. przez ludność wywodzącą się ze słowiańskiego plemienia Pyrzyczan. Był to okres, w którym dominowała na tym terenie rodowo - terytorialna organizacja polityczna. W późniejszym okresie, na opuszczonym już wówczas grodzie wczesnośredniowiecznym, ulokowano niewielki gródek. Jego funkcjonowanie przypada na późne średniowiecze (od 2 poł. XIII do poł. XIV w.). Zmiany, których wówczas dokonano, obejmowały wybudowanie w północno – zachodniej części obiektu wału. W wyniku powstania tej konstrukcji, grodzisko zostało podzielone na dwie części.

Usytuowanie

Grodzisko znajduje się ok. 800 m na wschód od miejscowości Chlebówko. Obiekt leży w obrębie lasu bukowego, nad lewym brzegiem rzeki Krąpieli. Został zbudowany na terenie wyniesionym o 12 – 15 m ponad lustro wody w rzece. Urwiste stoki wzgórza, prawie pionowo opadają w kierunku rzeki Krąpieli. Ponad to od północy i zachodu stanowisko otaczają mokradła. Jest to miejsce o dużych walorach obronnych i obserwacyjnych.

Opis

Wyżynne grodzisko w Chlebówku, o wymiarach 90 x 160 m, jest obiektem typu pierścieniowatego o kształcie nieregularnego owalu. Początkowo było jednoczłonowe, jednakże w okresie późnego średniowiecza zostało podzielone na dwie części, północną - pierwszy oraz południową - drugi człon. Na przeważającej części obwodu grodziska  znajduje się wał o konstrukcji drewniano – ziemnej, który jest częściowo zniwelowany w południowej części stanowiska. Jego wysokość dochodzi do 5 metrów. Za nim znajduje się zewnętrzna fosa o głębokości 1,5 m i szerokości 5 metrów, która od strony wschodniej została częściowo zasypana. W północnej części grodziska wyraźnie wyodrębnia się człon pierwszy, którego powstanie związane jest z drugą fazą zasiedlenia obiektu. Podniesiono wówczas ten fragment terenu, ścięto stoki i przekopano fosę, koliście opasująca tę część obiektu. Jej szerokość dochodzi do 10 m, zaś głębokość do 3 m. Wewnętrzny wał ziemny, opasujący późnośredniowieczny gródek, nie mógł stanowić samodzielnej zapory obronnej. Strome stoki wzgórza, na którym posadowiono obiekt, uniemożliwiały dostęp do grodziska od północnego – wschodu. Prawdopodobnie z tego względu po tej stronie stanowiska nie ma żadnych pozostałości po ziemnych umocnieniach.

Stan i wyniki

Grodziskiem w Chlebówku interesowano się już na początku XX w., kiedy to Heise ze Szczecina w 1915 r. przeprowadził na stanowisku badania powierzchniowe. Kolejne tego typu badania odbyły się 08 listopada 1971 r. pod kierunkiem Antoniego Porzezińskiego. Określono wówczas chronologię obiektu na wczesne średniowiecze. W listopadzie 1978 r. zespół badaczy z Pracowni Archeologiczno – Konserwatorskiej Przedsiębiorstwa Państwowego Pracowni Konserwacji Zabytków oddział Szczecin pod kierunkiem dr Eugeniusza Cnotliwego przeprowadził badania powierzchniowe, wiertnicze oraz sondażowe. W trakcie prac badawczych wykonano cztery wykopy sondażowe oraz 75 otworów wiertniczych. Sporządzono wówczas dokumentację opisową, fotograficzną i rysunkową, w tym plan warstwicowy grodziska oraz plan nawarstwień stanowiska, powstały na podstawie odwiertów sondażowych. Badania te pozwoliły również na bardziej precyzyjną ocenę zasięgu stanowiska oraz uszczegółowienie jego chronologii. Oba człony obiektu wydatowano na poł. VIII do kon. IX wieku. Wydzielono także drugą fazę funkcjonowania grodziska. Obejmowała ona tylko pierwszy człon stanowiska, na 2 poł. XIII w. do poł. XIV wieku. 10 kwietnia 1988 r. obszar grodziska został przebadany przez Antoniego Porzezińskiego w ramach badań powierzchniowych Archeologicznego Zdjęcia Polski.

Grodzisko jest dostępne dla zwiedzających.

opr. Marta Żukowska-Bosy, OT NID w Szczecinie, 15-02-2018 r.