grodzisko, st. 1 - Zabytek.pl
Adres
Moskorzyn
Lokalizacja
woj. zachodniopomorskie, pow. stargardzki, gm. Dolice
Jest to obiekt o dużej wartości poznawczej i edukacyjnej, ponieważ w pełni zachował swój pierwotny kształt, co umożliwia rozpoznanie cech charakterystycznych dla tej formy osadniczej.
Historia
Na podstawie dotychczasowych badań, okres funkcjonowania obiektu określono na wczesne średniowiecze. Grodzisko powstało w VIII w. i było użytkowane do X wieku przez ludność wywodzącą się ze słowiańskiego plemienia Pyrzyczan. Był to okres, w którym dominowała na tym terenie rodowo - terytorialna organizacja polityczna. Obiektowi towarzyszy osada przygrodowa, przylegająca do stanowiska od południowego – wschodu tuż za linią fosy. Poza tym w okolicy znajdują się jeszcze 3 osady otwarte, które świadczą o stabilizacji osadnictwa w tym rejonie.
Usytuowanie
Obiekt znajduje się w lesie, 2 km na wschód od miejscowości Moskorzyn oraz ok. 3 km na południe od Morzycy. Grodzisko leży w obrębie lasu bukowego, otoczone od północy, zachodu i wschodu mokradłami. Prawdopodobnie jest to pozostałość po ciągu jezior, zmeliorowanych w XVIII – XIX wieku podczas kolonizacji fryderycjańskiej. Było to miejsce o dużych walorach obronnych.
Opis
Nizinne grodzisko w Moskorzynie, o wymiarach 70 x 72 m, jest obiektem typu pierścieniowatego o kształcie regularnego owalu. Wyraźnie wyodrębnione wały ziemne, których wysokość od dna fosy dochodzi do 7 m, zostały przerwane w południowo-zachodniej części. Jest to prawdopodobnie pozostałość przejazdu bramnego. Od strony południowej widoczna jest fosa, której głębokość dochodzi do 4 m. Jej początek po zachodniej stronie wyraźnie wiąże się z domniemanym przepustem bramnym, co może świadczyć o istnieniu w tym miejscu grobli, a także wjazdu do grodziska. Punktem centralnym obiektu jest majdan, w postaci stożkowatego wzniesienia, którego wysokość dochodzi do 3 - 4 m.
Stan i wyniki badań
Grodziskiem w Moskorzynie interesowano się już pod koniec XIX wieku. 24 października 1932 r. Hans Jürgen Eggers dokonał oględzin stanowiska, podczas których znalazł na powierzchni obiektu fragmenty ceramiki oraz polepy. W kwietniu 1968 r. zespół badaczy z Pracowni Archeologiczno – Konserwatorskiej Przedsiębiorstwa Państwowego Pracowni Konserwacji Zabytków oddział Szczecin pod kierunkiem dr Eugeniusza Cnotliwego przeprowadził badania powierzchniowe oraz sondażowe. W trakcie prac badawczych wykonano cztery wykopy sondażowe, usytuowane w obrębie majdanu, we wschodniej oraz centralnej części stanowiska. Sporządzono wówczas dokumentację opisową, fotograficzną i rysunkową, w tym plan warstwicowy grodziska. Na podstawie wydobytych wówczas fragmentów naczyń określono chronologię obiektu na VIII - X wiek, a zainwentaryzowany materiał zabytkowy przekazano do Muzeum Pomorza Zachodniego w Szczecinie. Kolejne badania odbyły się w kwietniu 1976 roku. Przeprowadziła je grupa archeologów z PA-K PP PKZ w Szczecinie. W trakcie prac wykonano 17 otworów wiertniczych, które potwierdziły istnienie ziemnych umocnień obronnych. Uzupełniono wtedy wcześniej wykonaną dokumentację stanowiska o plan nawarstwień grodziska, powstały na podstawie odwiertów sondażowych. Ustalono także sposób budowy obwałowań grodziska, które wzniesiono poprzez usunięcie ziemi ze stoków wzgórka tworzącego majdan obiektu. Dolne partie majdanu oraz obniżenie przy zachodniej ścianie grodziska, wskazano jako obszar niezbyt intensywnego osadnictwa. 11 kwietnia 1985 r. obszar grodziska został przebadany przez Stefana Wesołowskiego w ramach badań powierzchniowych Archeologicznego Zdjęcia Polski.
W latach 1974-1975 w bezpośredniej okolicy stanowiska wycięto krzaki oraz drzewa, następnie teren zaorano w celu posadzenia lasu. Podczas tych prac odkryto rozległą, wczesnośredniowieczną osadę, która powstała nieco wcześniej niż grodzisko i była z nim wyraźnie powiązana.
Grodzisko jest dostępne dla zwiedzających
opr. Marta Żukowska-Bosy, OT NID w Szczecinie, 15-02-2018 r.
Rodzaj: grodzisko
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_A_32_AR.38584, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_32_AR.1245150