kurhan, st. 3 - Zabytek.pl
Adres
Ukiernica
Lokalizacja
woj. zachodniopomorskie, pow. pyrzycki, gm. Przelewice
Jest to obiekt o dużej wartości poznawczej i edukacyjnej, ponieważ zachował swój pierwotny kształt, co umożliwia rozpoznanie cech charakterystycznych dla tej formy pochówku.
Historia
Kurhan w Ukiernicy powstał w III - V okresie epoki brązu. Jest to prawdopodobnie pozostałość po cmentarzysku ludności kultury łużyckiej, ponieważ mogiły z tego okresu przeważnie znajdują się w większych skupiskach. Jednakże kopiec w Ukiernicy jest jednym z nielicznych przykładów obiektów tego typu występujących pojedynczo, co może wynikać ze zniszczenia pobliskich pochówków. W czasie, w którym było największe natężenie grobów kurhanowych dominował na tym obszarze pochówek ciałopalny. Szczątki zmarłego składano do naczyń zwanych popielnicami, które najczęściej przykrywano misą lub kamieniem. Następnie wkopywaną ją w kurhan lub w płaski grób. Zawartość pochówków na terenie Pomorza była niemal identyczna – ta sama, charakterystyczna ceramika, podobne ozdoby oraz przybory toaletowe. Jednakże ilość wyrobów z metalu w kurhanach była większa niż w płaskich grobach. Świadczy to, o wyraźnym rozwarstwieniu społecznym ludności żyjącej w epoce brązu, co potwierdzają szczególnie bogate mogiły kurhanowe zwane grobami książęcymi.
W późniejszym czasie, tj. okresie wpływów rzymskich obszar ten był także wykorzystywany jako cmentarzysko. Jednakże wraz ze zmianą kultury zmieniła się forma oraz rodzaj pochówków.
Usytuowanie
Kopiec znajduje się na polu uprawnym, w odległości 50 m na południe od drogi Lubiatowo - Dolice, w centralnej części wsi Ukiernica.
Opis
Kurhan o powierzchni ok. 200 m2 jest dobrze czytelny w terenie. Kopiec zachował się do wysokości ok. 3 metrów. Jego obrys, o wymiarach 13 x 11 m, zbliżony jest do owalu. Na stokach oraz szczycie obiektu znajdują się różnej wielkości zapadliska. U podnóża występuje duża ilość średniej wielkości kamieni narzutowych. Tworzą one rodzaj bruku kamiennego i należy je łączyć z całością kurhanu. Kopiec jest nierównomiernie zarośnięty drzewami i krzewami oraz całkowicie pokryty trawą.
Stan i wyniki badań archeologicznych
Kurhanem w Ukiernicy zainteresowano się już na pocz. XIX wieku. Odkryto wówczas przy nim grób szkieletowy, który był pozostałością cmentarzyska. Pochówek wydatowano na 80-260 r., na podstawie wyposażenia. Były to m.in. przedmioty wykonane z brązu, tj. sprzączka, kabłąk zapinki, okucie końca pasa oraz pinceta. Zainwentaryzowany materiał zabytkowy przekazano do Muzeum Narodowego w Szczecinie. 26 października 1998 r. obszar stanowiska został przebadany przez Dorotę Kozłowską i Krzysztofa Kowalskiego w ramach badań powierzchniowych Archeologicznego Zdjęcia Polski. Podczas prac badawczych, na powierzchni obiektu, nie odnaleziono ruchomego materiału zabytkowego. Wydzielono wówczas dwie fazy funkcjonowania stanowiska. Pierwszą - kurhan datowany na epokę brązu oraz drugą - cmentarzysko szkieletowe okresu wpływów rzymskich.
Kurhan jest dostępny dla zwiedzających. Znajduje się na polu ornym, przez co łatwo go zlokalizować. W jego pobliżu nie przebiega żaden szlak turystyczny.
Oprac. Marta Żukowska-Bosy, OT NID w Szczecinie, 20-02-2018 r.
Dane obiektu zostały uzupełnione przez użytkownika Marek Schiller.
Rodzaj: stanowisko sepulkralne
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_A_32_AR.37004, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_32_AR.1342177