Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

grodzisko, st. 1 - Zabytek.pl

Adres
Dąbrowskie

Lokalizacja
woj. warmińsko-mazurskie, pow. olecki, gm. Olecko - obszar wiejski

Dąbrowskie - wczesnośredniowieczne grodzisko Jaćwingów.Obwałowany obiekt zwany „Szwedzkim Szańcem” położony jest w odległości ok.

2 km na południowy-zachód od wsi.

Grodzisko wzmiankowane na początku XIX w. przez J. Guisego. Wizytowane przez H. Cromego w latach 30 XX w., który datował stanowisko na czasy staropruskie i użył nazwy Schwedenschanze. Badania wykopaliskowe na grodzisku (st.1) prowadzone były przez ekspedycję Muzeum Okręgowego w Suwałkach kierowaną przez Jerzego Brzozowskiego i Jerzego Siemaszkę.

Wzniesienia noszące ślady antropogenicznych przekształceń z Dąbrowskich znane były już archeologom niemieckim. (Grenz Kartoteka: Dombrowsken, Stobbenort; Prussia-Museum Archiv: PM-A 249/1.). Nazwa: Schwedenschanze, Zamczysko, Zamcysko, Schlossberg, Schloss Berg, Stobbenort, Wallburg, Burgwall (Wałowa Góra).

Grodzisko w Dąbrowskich położone jest na wysokim wzgórzu, u zbiegu dwóch niewielkich dopływów Legi. Teren wokół grodziska był pierwotnie zabagniony. Wysokość wzgórza wynosi około 20 m., zaś kąt nachylenia stoku około 50 stopni. Założenie obronne jest obwałowane o wymiarach 45 x 40 m. Warownia składa się z usytuowanego na wyższym wierzchołku góry okrągłego nieznacznie wklęsłego majdanu o średnicy około 30 m, otoczonego pojedynczym pierścieniem wału, wyraźnie podwyższonego od strony północnej oraz ulokowanego na niższym wierzchołku rozbudowanego przejścia bramnego. Dojścia do grodu broniły ostro nachylone stoki wzgórza, na którym się znajdował. Podczas badań wykopaliskowych odkryto relikty wału przekładkowego. Natrafiono też na ślady wcześniejszego osadnictwa, datowanego na okres wpływów rzymskich.

W odległości ok., 1 km na południe od Dąbrowskich znajduje się wzgórze 202 m. na którym również miało znajdować się grodzisko [54.088568, 22.534751]. Wierzchołek tego pagórka został bardzo zmieniony w wyniku orki. Na południowym stoku są liczne ślady eksploatacji żwiru. Na południe od wsi poza „Szwedzkim Szańcem” istnieją jeszcze 3 wzgórza o regularnych kształtach, płaskim plateau, i stromych zboczach, z których każde mogło w przeszłości pełnić funkcje refugialne. Obydwa obiekty przypuszczalnie wchodziły w skład dawnej ziemi jaćwieskiej Meruniska.

Interesujące są również wyniki uzyskane ze skanowania badanego wykopaliskowo w latach 1985 oraz 1987-1989 grodziska w Dąbrowskich. Pomimo licznych okopów zlokalizowanych na stokach wzniesienia, majdan nie został zniszczony podczas działań wojennych. Dzięki Numerycznego Modelu Terenu (NMT) można dostrzec jego regularny, nieckowaty kształt.

Warto podkreślić, że po okalających go wałach o konstrukcji przekładkowej, odkrytych podczas wykopalisk, na NMT nie ma śladów. Północny skraj grodziska jest nieznacznie wyższy i przylega do niewielkiego obniżenia. Na jego szczycie zarejestrowano kilka szczegółów mikroreliefu. Jest to niewysoki kopiec połączony ze stokiem grodziska regularnym fałdem terenowym. Regularność śladów świadczy o ich antropogenicznym pochodzeniu, a w ich formie można by się dopatrywać reliktów rozbudowanego przejścia bramnego. Hipoteza ta wymaga jednak dalszych studiów i weryfikacji metodami wykopaliskowymi. Badania powierzchniowe nie dostarczyły także odpowiedzi na pytanie o charakter regularnie ukształtowanego wzniesienia, przylegającego do grodziska od północy. Wydaje się, że z racji jego bezpośredniego sąsiedztwa wzniesienie to musiało pełnić jakąś konkretną rolę we wczesnośredniowiecznym systemie osadniczym.

W pobliżu na powierzchni gruntu znajdowane są kawałki krzemieni.

Literatura:

  • Biolik M., Nazwy terenowe Warmii i Mazur jako świadectwo historii regionu. Komunikaty Mazursko- Warmińskie nr 4, 2004.
  • Dzieje Olecka 1560-2010, red. S. Achremczyk, Olecko 2010.
  • Grodziska Warmii i Mazur 1. Stan wiedzy i perspektywy badawcze, , pod redakcją Zbigniewa Kobylińskiego. Prace Instytutu Archeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. ARCHAEOLOGICA HEREDITAS. Warszawa 2016.
  • Grodziska Warmii i Mazur 2. Nowe badania i interpretacje, pod redakcją Zbigniewa Kobylińskiego. Prace Instytutu Archeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. ARCHAEOLOGICA HEREDITAS. Warszawa 2016.
  • Engel M., Jaćwieskie ośrodki grodowe W IX-XIII wieku. Geneza, rozwój i upadek. Warszawa, Białystok 2016.
  • Toeppen M., Geschichte Masurens: ein Beitrag zur preußischen Landes- und Kulturgeschichte. Nach gedruckten und ungedruckten Quellen. Danzig. 1870.

Źródła internetowe:

  • Atlas grodzisk Jaćwieży. Internet: http://grodziskajacwiezy.pl/ (dostęp 25.08.2017)
  • Robert Klimek. http://grodziska.eu/c511.html

Dane obiektu zostały uzupełnione przez użytkownika Józef .

Rodzaj: grodzisko

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_A_28_AR.38606, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_28_AR.3157270,PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_28_AR.315736