Budowniczymi grodu była ludność kultury łużyckiej (schyłek epoki brązu VII/VI w. p.n.e.). W VI w. p.n.e. gród został opuszczony. Po raz drugi gródek został zamieszkały dopiero w okresie średniowiecza (koniec XIII lub pocz. XIV w.).

Historia

Teren grodziska zamieszkany był dwukrotnie. Pierwszymi osadnikami i budowniczymi grodu była ludność kultury łużyckiej (schyłek epoki brązu VII/VI w. p.n.e.), która uprawiała okoliczne pola, hodowała zwierzęta. Materiał archeologiczny z tego okresu jest bogaty (duża ilość ceramiki). Z nieznanych przyczyn w VI w. p.n.e. gród opuszczono i spalono (ślady spalenizny i węgli drzewnych znaleziono w trakcie badań). Ponownie miejsce to zasiedlono w średniowieczu (koniec XIII lub pocz. XIV w.). Wzniesiono mały gródek rycerski i usypano wał dolny. Powstanie grodu wiąże się z rozbudową systemu umocnień nadgranicznych i ochroną szlaku handlowego łączącego Kraków z Węgrami. Odnaleziono topór żelazny, gotycką podkowę, dwa strzemiona żelazne i grot strzały. Kopaliny były częścią wsi Dołuszyce, przypuszcza się, że grodzisko zaadaptowane przez zarządców folwarku klasztornego lub sołtysów Dołuszyc. Znaczenie grodu spadło wraz z rozwojem wsi Wiśnicz, należącej do Kmitów, gdzie powstał gród z murowaną basztą. W XIV w. gródek w Kopalinach został spalony, o czym świadczą liczne ślady. Większa część grodziska zniszczyła eksploatacja kamieniołomu, który powstał w XIX w. Do dziś zachowały się fragmenty dolnego i górnego wału, otaczające wzgórze od strony zachodniej i południowej. Obiekt został odkryty w 1933 przez prof. J. Żurowskiego. Badania archeologiczne A. Jodłowskiego (1954, 1968 i 1971) umożliwiły rozpoznanie budowli.

Opis

Grodzisko położone w miejscowości Kopaliny, na cyplowatym zakończeniu wzgórza "Zamczysko" (353 m n.p.m.); otoczone z trzech stron stromym zboczem. Łatwy dostęp był możliwy od strony grzbietu (tj. od wschodu), gdzie wykopano rów o głębokości 3 m i szerokości 10 m. Pierwotnie grodzisko miało prawdopodobnie kolisty kształt, otoczony podwójnymi okrężnymi wałami. Wał górny posiadał konstrukcję skrzyniową (skrzynie układano z podłużnych i poprzecznych belek wypełnionych ziemią i kamieniami). 5 metrów niżej, wykonany był wał dolny usypany tylko z gliny, bez stosowania konstrukcji wewnętrznej.

Obiekt dostępny.

Oprac. Roman Marcinek, OT NID w Krakowie, 14 III 2016 r.