Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kasyno oficerskie, ob. szkoła - Zabytek.pl

kasyno oficerskie, ob. szkoła


architektura obronna 1867 r. Szczecin

Adres
Szczecin, 3 Maja 1a

Lokalizacja
woj. zachodniopomorskie, pow. Szczecin, gm. Szczecin

Jeden z najbardziej okazałych gmachów szczecińskiego Nowego Miasta, należy zarazem do najstarszych budynków użyteczności publicznej w Szczecinie.

Stanowi interesujący przykład tzw. stylu arkadowego. 

Historia

Gmach dawnego kasyna oficerskiego powstał w obrębie Nowego Miasta – budowanej od połowy XIX w. dzielnicy, której założenie stanowiło pierwszy wyłom w fortyfikacjach szczecińskiej twierdzy. Teren na którym stanął budynek do 1846 r. zajmowany był przez południowy narys fortyfikacji. W 1845 r. władze wojskowe wydały zgodę na rozbiórkę tego odcinka umocnień. Wytyczono główną arterię nowej dzielnicy, zwaną przed 1945 r. ulicą Lipową (Lindenstrasse), a obecnie aleją 3 Maja. Na początku tej ulicy, w kwartale ograniczonym dodatkowo ulicami Stoisława (Johannisstrasse), Śniadeckich (Schulstrasse) i Kaszubską (Elisabethstrasse), wydzielono parcelę pod budowę zbrojowni, którą rozpoczęto w 1867 r. Budynek ten został zaznaczony już na planie miasta z 1866 r. W aktach budowlanych zachował się rysunek przedstawiający jego projektowaną fasadę. Już jednak w roku 1868 zmieniono decyzję co do lokalizacji zbrojowni, dla której przeznaczono teraz działkę przy obecnej ul. Korzeniowskiego. Tymczasem na pewien czas przerwano prace rozpoczęte przy budowie zbrojowni przy obecnej ul. 3 Maja. W 1868 r. władze wojskowe zdecydowały o zmianie przeznaczenia terenu i wykorzystaniu istniejących już fundamentów pod budowę kasyna oficerskiego. Po opracowaniu nowych planów i drobnej korekcie podziemnych części budynku – ponownie przystąpiono do budowy. Niestety nie jest dziś znane nazwisko architekta, który zaprojektował nowe kasyno. W 1869 r. było ono gotowe w stanie surowym i rozpoczęto prace nad wykończeniem wnętrz. Nie ukończono jednak ich jeszcze w roku 1870, mimo że data ta widnieje na elewacji budynku. Wojna francusko-pruska przerwała bowiem zaawansowane prace i zmusiła do przełożenia otwarcia kasyna do 1872 r. W późniejszych latach dokonywano drobnych przeróbek, jak przebudowa wnętrz, czy dobudowa otwartych werand od strony ogrodu. W południowo-zachodnim narożniku parceli zbudowano kręgielnię, a w 1882 r. podwyższono mur okalający posesję.

Po I wojnie światowej budynek kasyna przeznaczono na siedzibę Urzędu Skarbowego (Finanzamt Stettin-Süd), zmieniając przy tym częściowo układ wnętrz. Po 1945 r. budynek pełnił różne funkcje. Od 1974 r. był siedzibą Zespołu Szkół Ekonomicznych, obecnie mieści się tu Zespół Szkół nr 8. Prawdopodobnie już okresie powojennym rozebrano dawną kręgielnię, a w latach 70. XX w. zlikwidowano pierwotne, murowane ogrodzenie posesji. W latach 1974-1979 wykonano gruntowny remont budynku, adaptując go na potrzeby szkoły. Odnowiono wnętrza. Zgodnie z projektem, którego autorami byli W. Zawojski i H. Wilczniewicz z Pracowni Sztuk Plastycznych odrestaurowano aulę, zachowując jej dziewiętnastowieczny wystrój. Wymieniono pokrycie dachu oraz częściowo stolarkę okienną i drzwiową. Wykonano nowe ogrodzenie parceli na miejscu ceglanego muru. Urządzono boisko szkolne. W 2. połowie lat 90. XX w. wzniesiono nowy gmach szkoły, który skomunikowano ze starą zabytkową częścią łącznikiem na wysokości drugiej kondygnacji.

Opis

Budynek dawnego kasyna usytuowany jest przy północnym krańcu ale 3 Maja, stanowiącej główną arterię tzw. Nowego Miasta – dzielnicy Szczecina powstałej w połowie XIX w. bezpośrednio na południe od Starego Miasta. Zajmuje wschodnią część kwartału wytyczonego wspomnianą aleją 3 Maja od wschodu, oraz ulicami Śniadeckich od południa, Stoisława od północy i Kaszubską od zachodu. Budynek zwrócony jest fasadą w stronę wschodnią. Przy ul. Stoisława łączy się z dobudowaną od zachodu nową częścią. Również od strony zachodniej położone jest boisko szkolne.

Gmach utrzymany jest w formach tzw. stylu arkadowego, łączącego elementy zapożyczone z architektury romańskiej, bizantyńskiej i wczesnorenesansowej. Założony na rzucie zbliżonym do podkowy z obszernym korpusem głównym i dwoma krótkimi skrzydłami od podwórza. Dwupiętrowy, podpiwniczony, z kondygnacja strychową, nakryty niskimi dachami czterospadowymi. Murowany z cegły, o elewacjach oblicowanych żółtą cegłą klinkierową i ozdobionych klinkierowym detalem. Stropy nad pomieszczeniami drewniane, nad korytarzami – masywne sklepienia, odcinkowe i krzyżowe. Dach pokryty blachą ocynkowaną.

Elewacje budynku z wydzielonym ceglanym cokołem, podzielone gzymsem kordonowym nad parterem, zwieńczone gzymsem z kroksztynami. Otwory okienne i drzwiowe zamknięte łukiem pełnym. Powyżej parteru elewacje od strony ulic podzielone wysokimi na dwie kondygnacje, półkoliście zamkniętymi blendami, mieszczącymi okna (lub wnęki okienne) I i II piętra. Otwory tych kondygnacji ukształtowane w formie przedzielonych koryncką kolumienką biforiów. W nadłucznej strefie biforiów – okrągłe blendy, na II piętrze wypełnione dekoracją reliefową (lub zastąpione otworami – okulusami). Strych doświetlony potrójnymi okienkami szczelinowymi, całość zwieńczona ażurową attyką. Elewacje symetryczne. Fasada na wysokości parteru jedenasto-, na dwóch wyższych kondygnacjach 22-osowa, podzielona pozornymi ryzalitami – środkowym, mieszczącym wejście główne i dwoma bocznymi – obejmującymi po trzy osie parteru i sześć na wyższych kondygnacjach. Narożniki ujęte rodzajem uproszczonych pilastrów. Elewacje boczne odpowiednio siedmioosiowe na parterze i czternastoosiowe na piętrach. Elewacje ozdobione powtarzalnym detalem architektonicznym. Nad parterem, pod gzymsem kordonowym fryz z rozet. Podobnymi rozetami ozdobione ościeża i archiwolta portalu głównego. W parapetach okien I piętra odcinki fryzu o motywie meandru, a tuż nad nim szerszego fryzy złożonego z ukośnych krzyży. W tondach nad oknami piętra reliefy z przedstawieniami orła, na osi wejścia głównego – data 1970 z królewską koroną.

Wnętrze korpusu głównego dwu- i półtraktowe, z dwubiegową klatką schodową na osi, skrzydła boczne – półtoratraktowe z bocznymi klatkami schodowymi na zakończeniu korytarzy. W skrzydle północnym, na I piętrze usytuowana dwukondygnacyjna aula, nakryta kasetonowym stropem. Wzdłuż ścian empory na ozdobnych wspornikach. Od strony zachodniej wsporniki w formie atlantów i kariatyd. Elementy wystroju zachowane w dwóch innych pomieszczeniach. W jednym z nich zachowany belkowy strop, w drugim – dźwigające strop arkady o ozdobnych kolumnach i odcinkowych łukach.

Obiekt dostępny po uzgodnieniu z dyrekcją szkoły.

Oprac. Maciej Słomiński OT NID Szczecin, 16-09-2017 r.

Rodzaj: architektura obronna

Styl architektoniczny: neorenesansowy

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_32_BK.116179, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_32_BK.431012