figura św. Jana Nepomucena - Zabytek.pl
Adres
Kalwaria Zebrzydowska
Lokalizacja
woj. małopolskie, pow. wadowicki, gm. Kalwaria Zebrzydowska - miasto
Obiekt jest także pozostałością po znajdującym się na tym terenie Pałacu Czartoryskich.
Historia
Jan Nepomucen był męczennikiem, zrzuconym z polecenia Wacława IV za niewyjawienie tajemnicy spowiedzi królowej Zofii Bawarskiej z mostu do Wełtawy. W 1729 r. papież Benedykt XIII wyniósł czeskiego prezbitera do rangi świętego Kościoła katolickiego, potwierdzając tym samym kult Jana jako patrona Czech. Kapliczka Nepomucena została postawiona w Kalwarii w 1747 r. na terenie obecnego placu przed Placem Rajskim z fundacji Czartoryskich, a zatem w 18 lat po kanonizacji Jana. W l. 1729-1731 Józef Czartoryski wzniósł na części klasztornego ogrodu pałac dla swojej rodziny. Od 1835 r. pałac był w rękach Brandysów, a w chwili jego opuszczenia w 1871 r. budynek był całkowitą ruiną. Pałac rozebrano, pozostawiając sień przejazdową z budynku bramnego i parterowe oficyny. Z samego kompleksu pałacowego pozostawiono także figurę Jana Nepomucena, na której postumencie wyrzeźbiony jest herb rodziny Czartoryskich. Pierwotnie figura stała przy studni (ob. tylko przy upamiętniającej ją cembrowinie). W czasie wyrównywania placu w 1903 r. przeniesiono figurę i ustawiono przy drodze do klasztoru (wykonanej w 1902 r.). W miejscu pałacu, po odzyskaniu ziem z rąk Państwa, wybudowano w l. 1985-1994 Wyższe Seminarium Duchowne.Kaplica jest obiektem towarzyszącym dróżkom kalwaryjskim i nie wyznacza żadnej ze stacji.
Opis
Kapliczka zlokalizowana w drodze do klasztoru, w okolicach kaplicy Umieszczenia Tronu i cmentarza wojennego z 1915 r., w bliskim sąsiedztwie muru okalającego Wyższe Seminarium Duchowne. Kapliczka filarowa wzniesiona z ciosu kamienia, formą wpisuje się w rozwiązania stosowane już w figurach słupowych Jana Nepomucena, np. w Pradze na Moście Karola czy w Vizovicach (1830). Kapliczka jest osadzona na kamiennym fundamencie, na którym stoi kamieniarsko opracowany postument, którego środkową część stanowi filar, ujęty po bokach dwoma niższymi filarami, zwieńczonymi spływami wolutowymi, podtrzymującymi wystający poza obwód centralnego filaru gzyms. Całość wieńczy całopostaciowa figura Nepomucena z nimbem z 7 gwiazd wokół głowy, w sutannie, rokiecie, birecie na głowie i z dużym krzyżem w dłoniach, opartym pasyjką na sercu świętego. Ewenementem ikonograficznym jest to, że Nepomucen ma wokół głowy wieniec z siedmiu a nie pięciu gwiazd, co może wynikać z błędu konserwatora. Na centralnym filarze wyrzeźbiono herb rodziny Czartoryskich w wersji średniej, a poniżej inskrypcję fundacyjną w języku łacińskim.
Zabytek dostępny.
Oprac. Mirosław Płonka, OT NID Kraków, 15-09-2017 r.
Rodzaj: mała architektura
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
nieznana
Forma ochrony: Rejestr zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_12_MA.6238