Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kaplica Cyrenejczyk - Zabytek.pl

kaplica Cyrenejczyk


kaplica 1. poł. XVII w. Bugaj

Adres
Bugaj

Lokalizacja
woj. małopolskie, pow. wadowicki, gm. Kalwaria Zebrzydowska - obszar wiejski

Budynek został wzniesiony w drugiej fazie budowy kompleksu kalwaryjnego za czasów Jana Zebrzydowskiego i jest świadectwem asymilowania na tym terenie nabożeństwa Męki Pańskiej wg XVI-wiecznego wzorcu Christiana Kruik van Adrichema.

Wpisana w krajobraz i umieszczona pośrodku alejki kaplica z figurami Cyrenejczyka i Chrystusa stanowi komponent cyklu Drogi Krzyżowej i w kontekście znajdujących się w okolicy Kaplic: Pierwszego Upadku i Serca Matki Boskiej jest formą scenografii, konstruującą przestrzeń modlitewną pątników celebrujących Dróżki Pana Jezusa.

Historia

Pierwszy zamiar wzniesienia kaplicy upamiętniającej mężczyznę, którego rzymscy żołnierze przymusili, by niósł krzyż Jezusa, wynikał z rozplanowania terenu, którego dokonał dla Mikołaja Zebrzydowskiego matematyk Feliks Szczęsny Żebrowski. Kaplica Cyrenejczyka została wzniesiona dopiero z fundacji Jana Zebrzydowskiego w przedziale l. 1632-1641. Początkowo była to tylko umieszczona na postumencie figura dźwigającego krzyż Jezusa, któremu pomaga wracający z pola Szymon. Później z fundacji Bernardynów nakryto ową grupę kaplicą na planie prostokąta z czterospadowym dachem. Umieszczenie kaplicy upamiętniającej Szymona z Cyreny było o tyle oczywiste w kontekście założenia kalwaryjnego, że wspominają o takim człowieku sami ewangeliści: Mateusz, Marek i Łukasz. Z drugiej strony, Szymon był przykładem człowieka, który niósł krzyż razem z Jezusem z przymusu; pątnik kalwaryjski odprawiający dróżki kalwaryjskie idzie dobrowolnie za Jezusem tą samą drogą krzyżową dlatego stają się one tym większą zasługą. W 1716 r. zastąpiono kamienną figurę Szymona nową, drewnianą. Na początku XIX w. za czasów o. Gaudentego Thynella kaplicę poddano remontowi, wymieniając gonty na dachówkę.

Obiekt wyznacza 16-nastą stację Dróżek Pana Jezusa w cyklu Drogi Krzyżowej.

Opis

Kaplica zlokalizowana na wzniesieniu nazwanym Górą Moria, w bliskim otoczeniu mostu kolejowego i Kaplicy Serca Matki Boskiej. Wpisuje się w alejkę, którą wyznaczają drzewa oraz bruk. Została wzniesiona na planie prostokąta z łamanego kamienia. Wszystkie ściany przepruto półkolistymi arkadami, przy czym arkady ścian krótszych boków są znacznie niższe i węższe. W tynkowanych elewacjach zewn. podziały poprowadzono za pomocą ciosowego cokołu i gzymsu z otynkowanej cegły, podtrzymującego dach namiotowy. Elewacje wew. bez podziałów, nakryte pozornym, spłaszczonym sklepieniem kolebkowym. Wyposażenie stanowią dwa polichromowane całopostaciowe i naturalnej wielkości posągi: kamienna figura kroczącego Jezusa i drewniana postać Szymona z Cyreny, pomagającego dźwigać krzyż Jezusowi. Figura Chrystusa jest najstarszą częścią pierwotnej kaplicy, ufundowanej przez Jana Zebrzydowskiego. Postać Szymona z Cyreny jest ubrana w antykizujące szaty, ale na głowie nosi kapelusz z kręgu XVII-wiecznej mody holenderskiej.

Zabytek dostępny.

Oprac. Mirosław Płonka, OT NID w Krakowie, 15-09-2017 r.

Rodzaj: kaplica

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_12_BK.215551, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_12_BK.364922