Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

pałac - Zabytek.pl

Adres
Szalejów Dolny

Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. kłodzki, gm. Kłodzko

Pałac jest przykładem rzadziej stosowanego na Śląsku neogotyku tzw. szkoły hanowerskiej.

Historia

Dobra w Szalejowie Dolnym o średniowiecznej genezie, od 1350 r. w posiadaniu kłodzkich augustianów, a w latach 1595-1773 — jezuitów. W Szalejowie utworzona filia klasztoru. Po kasacie zakonu w 1773 r. jego dobra przejęte przez Królewski Instytut Szkolny i wyprzedawane. Od 1788 r. posiadłość w Szalejowie Dolnym prywatna, od 1815 r. w posiadaniu baronów von Münchhausen wywodzących się z Dolnej Saksonii. Dla nich zbudowana w 1844 r. na wzniesieniu na wschód od folwarku nowa neogotycka rezydencja – główny korpus obecnego pałacu z dwiema narożnymi wieżami zwieńczony krenelażami. Pałac ten podobny do pałacu w Kamieńcu Ząbkowickim. Wzniesiony w stylu neogotyku ceglanego łączonego z neogotykiem angielskim, wg projektu Ferdinanda Wilhelma Rodericha Martiusa budowniczego dworskiego zatrudnionego przy budowie zamku w Kamieńcu Ząbkowickim lub wg koncepcji-projektu właściciela dóbr Ernsta von Münchhausena. Pałac ten przebudowany i rozbudowany ok. 1870 r. lub w r. 1872. Dobudowane ukośnie skrzydło wschodnie z reprezentacyjnymi wnętrzami dla pomieszczenia zbiorów właściciela dóbr Hilmara Adolfa Ottona von Münchhausen. Przebudowa pałacu dokonana w duchu neogotyku hanowerskiego (wieloboczne ryzality, uskokowe szczyty, zwieńczenia elewacji pseudoobronnymi gankami na pseudomachukułach, stożkowe hełmy, późnogotycki detal). Urządzone: biblioteka, gabinet osobliwości, pokój myśliwski, wnętrza z portretami przodków, zbrojownia, jadalnia z wystrojem wykonanym w drewnie przez Franza Neugebauera. Wystrój wnętrz uzupełniany do przełomu XIX i XX w. W latach 20. XX w. pałac zniszczony w pożarze i odbudowany w nieco zmienionej formie, co widoczne szczególnie w ujęciu portyku w elewacji pd.

Opis

Pałac otoczony parkiem, murowany, tynkowany. Wzniesiony na rzucie prostokąta o załamanej osi, tak ze widoczny podział na dwa skrzydła. Trzykondygnacjowy. Główny osiowo i symetrycznie komponowany korpus nakryty dachem czterospadowym, ożywiony od południa dwiema narożnymi cylindrycznymi wieżami ze stożkowymi hełmami. Człon nowszy, niższy komponowany asymetrycznie, nakryty dachami płaskim i dwuspadowymi. Elewacje frontowa i tylna wydłużone, zwieńczone pozornym gankiem na machikułach. Okna głównie prostokątne lub ostrołuczne, pojedyncze lub różnie grupowane, ujęte kamiennymi obramieniami, niektórymi sfazowanymi, zaopatrzone w załamane, profilowane gzymsy nadokienne. W elewacji frontowej, pn., od strony podjazdu, w osi głównego korpusu pałacu umieszczony kamienny portal z wąskimi kolumnami, odcinkami balustrady i ozdobnymi wspornikami balkonu, na poziomie którego także wąskie kolumny. Na nich posadowione imposty, na których oparte skraje wystawki zwieńczonej trójkątnym szczytem. W fasadzie także ozdobne, kamienne obramienia grup okien, z laskowaniem i maswerkami. W elewacji pd. głównego korpusu pałacu środkowy ryzalit pozorny zwieńczony uskokowym szczytem z maswerkami, ujęty skrajnie pseudobartyzanami. Przed nim portyk z kamiennymi przyporami i z tarasem na dachu ograniczonym ażurową balustradą z prostymi szczeblinami. Nad oknem w osi ryzalitu umieszczony herb Münchhausenów. Elewacje nowszej części pałacu zwieńczone fryzem arkadowym, pseudomachikułami albo szczytami, uskokowymi lub też trójkątnymi. We wnętrzu pałacu zachowane obecnie nieliczne relikty jego wystroju.

Zabytek dostępny z zewnątrz przez cały rok.

Opr. Iwona Rybka-Ceglecka, OT NID we Wrocławiu, 17-09-2016 r.

Rodzaj: pałac

Styl architektoniczny: neogotycki

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.85095, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.84380