piec wapienniczy szybowy - Zabytek.pl
Adres
Krapkowice
Lokalizacja
woj. opolskie, pow. krapkowicki, gm. Krapkowice - miasto
Jest to duży piec wapienniczy szybowy o przerywanym cyklu pracy, obsugiwany ręcznie.
Historia
Zespół pieców wapienniczych przy ul. Opolskiej w Krapkowicach powstał pod koniec XIX wieku. W skład zespołu wchodzą trzy piece: piec wybudowany ok. 1880 r. na planie prostokąta, piec z ok. 1900 r. wybudowany na planie sześciokąta oraz piec wzniesiony w 1907 r. na planie koła. Zabytki te są ważnym elementem krajobrazu kultorowego Krapkowic, a ze względu na swoje gabaryty i zróżnicowanie w rozwiązaniach technicznych są najbardziej reprezentacyjnymi tego typu zabytkami w województwie opolskim.
Piec wapienniczy nr 1 w Krapkowicach powstał ok. 1900 roku. Był użytkowany do II wojny światowej. Po 1945 r. piec nie był użytkowany. W latach 1989-1990 – poszerzono teren przy południowo-wschodniej stronie pieca i nadsypano żużlem skarpę od strony wschodniej połudnowo-wschodniej pieca, tak, że podnóże skarpy dosięga obecnie posadowienia pieca. W 1990 r. piec wapienniczy wpisano do rejstru zabytków województwa opolskiego. Przy piecu był pierwotnie także zespół urządzeń i budowli pomocniczych.
Opis
Piec wapienniczy nr 1 w Krapkowicach znajduje się przy ul. Opolskiej, w północno-zachodniej części miasta, w zespole trzech pieców odległych od siebie o ok. 50 m równolegle do ul. Opolskiej. Zlokalizowany jest na terenie wydzielonym, ogrodzonym i dostępnym przez bramę w ogrodzeniu.
Piec wybudowano na planie sześciokąta. Trzon pieca stanowi czopuch z cegły o okrągłym przekroju i grubości ścianek ok. 40-50 cm. Płaszcz zewnętrzny murowany jest z ciosów kamienia wapiennego w zaprawie cementowo-wapiennej. Komin wzniesiono na planie koła, silnie zwężającym się ku gorze – wymurowano go z cegły kształtowanej w zaprawie cementowej. Na ok. 4/5 m wysokości komin objęty jest stalową ściągą. Fragmentarycznie zachował się stalowa barierka z pretów, która pierowtnie otaczała koronę pieca.
Piec jest obiektem wolono stojącym, z odbiorem wypału wapna, trzema otworami obsługowanymi w przyziemiu i otworem napełniania u podstawy komina. W przyziemiu z trzech boków pieca znajdują się otwory odbioru wypału przysklepione kolebkowo oraz przemiennie trzy otwory wentylacyjne w płytkich wnękach przysklepionych łukami pełnymi.
Warto wspomnieć, że łom wapienia – przemiennie z wgelem kamiennym – ładowany był od góry przez otwór zasypowy. Po napełneniu pieca następowało jego rozpalenie. W efekcie prażenia wapienia otrzymywano tlenek wapna (CaO), czyli tzw. wapno palone, które wydobywano od dołu otworami wydobywczymi przez krótkie pochylnie. Po opróżnieniu pieca cykl był powtarzny.
Zabytek dostępny
Oprac. Joanna Banik, OT NID w Opolu
Bibliografia
-
Czartoryski K., Szybowe piece wapiennicze w województrwie opolskim, Opole 2007, [w:] zbiory OT NID w Opolu.
-
Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, red. T .Chrzanowski, M. Kornecki, T.VII, woj. opolskie, z.14. powiat strzelecki.
-
Kubik J., Zabytkowe wapienniki Opolszczyzny, Opole 2004, [w:] zbiory OT NID w Opolu.
-
Łabęcki Z., Piec wapienniczy nr 1 – Krapkowice. Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa, 1990, [w:] zbiory WUOZ w Opolu.
-
Łabęcki Z., Zespół pieców wapienniczy w Krapkowicach. Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa, 1990, [w:] zbiory WUOZ w Opolu.
-
Teczka obiektu (decyzja, korespondencja, dokumenty) [w:] zbiory WUOZ w Opolu.
Rodzaj:
Styl architektoniczny: bezstylowy
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_16_BL.7213, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_16_BL.2315