Historia

Data przybycia pierwszych żydów do Popowa Kościelnego nie jest znana, jednak przyjęło się określać miejscową społeczność jako „bardzo starą”. Pierwszą synagogę w Popowie Kościelnym wzniesiono prawdopodobnie już w XVII w. W okresie międzywojennym liczba ludności żydowskiej w Popowie Kościelnym wynosiła 109 osób, co stanowiło 33,6% wszystkich mieszkańców. W czasie II wojny światowej Holocaust przeżyli jedynie nieliczni (popowscy żydzi zostali deportowani do getta w Makowie Mazowieckim).

Kirkut założony został  prawdopodobnie w początkach XIX w. Dokładna data nie jest znana, a najstarszy spośród zachowanych 15 nagrobków pochodzi z 1825 r. Do lat 20. XIX w. nekropolia ta była miejscem pochówku także dla żydów z Pułtuska. W chwili obecnej cmentarz jest nieczynny. W końcu 2009 r. z inicjatywy proboszcza parafii Popowo Kościelne, na cmentarzu przeprowadzono prace porządkowe. 

Opis

Kirkut położony jest na wzgórzu, około 100 m. na północ od cmentarza rzymskokatolickiego. Prowadzi do niego piaszczysta, polna droga, która obiega go od strony zachodniej i północnej. Ma powierzchnię ok. 0,5 ha i kształt zbliżony do kwadratu. W chwili obecnej nie jest ogrodzony; pierwotnie otoczony był drutem kolczastym. Na jego zalesionym, szczególnie od strony północnej, terenie (wysokie drzewa) znajduje się 15 granitowych macew (lub fragmentów macew). Cały obszar nekropolii ograniczony jest ziemnym wykopem stanowiącym granicę. Od strony południowej teren przechodzi w wysoką skarpę. Część nagrobków zachowała inskrypcje w języku hebrajskim. Wszystkie wykonane zostały z polnych, granitowych, nieforemnych kamieni.

Obiekt ogólnodostępny.

Jerzy Szałygin, OT NID w Warszawie, 11.09.2018 r.