Od 1975 r. swoją siedzibę ma tutaj Towarzystwo Przyjaciół Brwinowa, które gromadzi pamiątki, archiwalia i dokumenty związane z historią gminy.

Historia

Dworek „Zagroda” znajduje się na obrzeżach miasta Brwinowa, przy ul. Grodziskiej 57. Został wzniesiony w latach 1905-1910 przez Zygmunta Bartkiewicza, pisarza i felietonistę, który zamieszkał tutaj ze swoją drugą żoną, malarką Eugenią Glanc. Artysta sam zaprojektował dom, a przy budowie wykorzystał detale dekoracyjne pochodzące z rozebranego, niezidentyfikowanego kościoła, m.in.: witraż w jednym z okien i mozaikę przedstawiająca Matkę Bożą nad głównym wejściem. Pisarz zadbał o wyposażenie dworku w cenne przedmioty. Były to stylowe meble, stroje, szkło, porcelana, biała broń i książki. W domu, określanym od nazwiska właściciela „Bartkiewiczówką”, gościli przyjaciele ze świata kultury, m.in. mieszkający w pobliskim Stawisku, Jarosław Iwaszkiewicz.

Bartkiewicz zmarł w Warszawie, w czerwcu 1944 r., a Eugenia w 1965 roku. Po II wojnie światowej majątek znacjonalizowano i w budynku mieściły się mieszkania kwaterunkowe. Od 1975 r. swoją siedzibę ma tutaj Towarzystwo Przyjaciół Brwinowa, które przeprowadziło kapitalny remont zakończony w 1977 roku. Adaptacji dworku na potrzeby nowej instytucji dokonał architekt Jan Grudziński, który uczestniczył m.in. w odbudowie Starego Miasta w Warszawie. W latach 80. wykonano naprawę dachu. W 2015 r. miał miejsce ostatni generalny remont zabytkowego zespołu. Obecnie „Zagroda” jest punktem spotkań kulturalnych, literackich, wernisaży i koncertów organizowanych przez Gminny Ośrodek Kultury i lokalne stowarzyszenia.

Opis

„Zagroda” zlokalizowana jest ok. 2 km od stacji kolejowej, przy skrzyżowaniu ul. Grodziskiej i Myśliwskiej. Obiekt znajduje się w otoczeniu niewielkiego zabytkowego parku, cała posesja jest ogrodzona.

Dworek jest budynkiem murowanym z cegły i otynkowanym. Plan budynku jest rozbudowany, częściowo zmieniony, z częścią środkową zbliżoną do kwadratu i półepsodialnym westybulem. Od pn.-wsch. i pd.-zach. do części centralnej przylegają prostokątne oszkarpowane skrzydła. Bryła jest podpiwniczona i dwukondygnacyjna w części środkowej. Część centralna nakryta jest dachem czterospadowym, skrzydła trójspadowym.

Elewacje wsch. i zach. jednoosiowe, pd. trzyosiowa; frontowa, pn. ośmioosiowa, w części środkowej z toskańskim, czterokolumnowym portykiem dźwigającym balkon, nad nim okno termalne. W zwieńczeniu znajduje się rzeźba siedzącego szlachcica opartego o tarczę z herbem Dołęga.

Dworek jest dostępny dla zwiedzających nie tylko podczas imprez kulturalnych.

Oprac. Bartłomiej Modrzewski, NID OTW, 13-07-2017 r.