Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kaplica Grobu Chrystusa - Zabytek.pl

kaplica Grobu Chrystusa


kaplica 1603 - 1609 Bugaj

Adres
Bugaj

Lokalizacja
woj. małopolskie, pow. wadowicki, gm. Kalwaria Zebrzydowska - obszar wiejski

Jeden z pierwszych szesnastu obiektów pierwotnego założenia kalwaryjnego, które ufundował Mikołaj Zebrzydowski.

Budynek Grobu Chrystusa wchodzi w skład kompleksu, służącego do nabożnego przeżywania Męki Pańskiej. Kaplica, autorstwa Paulusa Baudartha, była wzorowana na gipsowym modelu, przywiezionym Zebrzydowskiemu z Jerozolimy.

Historia

W 1599 r. Hieronim Strzała, dawny dworzanin Mikołaja Zebrzydowskiego, przywiózł wojewodzie krakowskiemu na zamek do Lanckorony dwa gipsowe modele znajdujących się w Jerozolimie kaplic: Krzyża Świętego i Bożego Grobu. Na podstawie map z dzieła Christiana Kruik van Adrichema (Christiana Andrichomiusa) pt. Theatrum Terrae Sanctae i wiedzy komisarza Ziemi Świętej o. Chryzostoma a Capranica, przebywającego w Polsce od 1604 r., Feliks Szczęsny Żebrowski rozmierzył teren pod projektowaną drogę krzyżową. Na pn. wzgórzu nazwanym przez niego Golgotą obok Kościoła Ukrzyżowania uroczyście wmurowano w 1605 r. kamień węgielny pod budowę kaplicy Bożego Grobu. Jej projekt opracował Paulus Baudarth, opierając swoją koncepcję na przywiezionym z Jerozolimy modelu. Budowa, przerwana wywołanym przez Mikołaja Zebrzydowskiego rokoszem przeciw królowi, została zakończona dopiero w 1609 r. Wedle tradycji kaplica miała od samego początku pełnić funkcję kościoła. Nabożeństwo pasyjne przyjęte od Adrichema kończyło się stacją Śmierci Jezusa. Wybudowanie Kaplicy Grobu Chrystusa nieco zaburzyło ten przebieg i sprawiło, że dołożono jeszcze dodatkowe stacje w obchodzie dróżek kalwaryjskich. W 1841 r. miało miejsce pierwsze odnowienie kościoła Grobu Pana Jezusa (staraniem rezydenta na Golgocie o. Wawrzyńca Wysoczyńskiego, z fundacji mieszczan kalwaryjskich braci Andrzeja i Szymona Schweygerów). W 1908 r. dokonano remontu kaplicy, w czasie którego wymieniono ciosowy cokół, zamontowano nowe okna, żelazne drzwi i wykonano polichromię. W 1934 r. budynek przykryto miedzianą blachą. W l. 2007-2013 miała miejsce renowacja kościółka w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego.

Grób Chrystusa jest 24 stacją Dróżek Pana Jezusa w drugiej cz. zw. Drogą Krzyżową i drugą stacją Dróżek Matki Boskiej w cyklu Boleści Matki Boskiej.

Opis

Kaplica usytuowana na Górze Żar, w otoczeniu Kościoła Ukrzyżowania i Kaplicy Namaszczenia. Budynek został wykonany w oparciu o gipsowy model Grobu Jezusa w Jerozolimie, uzupełniony przez architekta Paulusa Baudartha o rozwiązania zaczerpnięte z renesansu flamandzkiego. Budynek dwuczęściowy: zach. cześć stanowi kwadratowe pomieszczenie w charakterze przedsionka, wsch. cześć to właściwy Grób Chrystusa na planie prostokąta zamkniętego od wsch. wieloboczną apsydą. Kaplica wykonana z dużych ciosów piaskowca, murowana. Elewacja zewn. posiada podziały tylko w części z Grobem Chrystusa, na które składają się stojące na kamiennym cokole półkolumny toskańskie, podtrzymujące półkoliste arkady. Całą kaplice dookoła obiega gzyms z uskokiem na wysokości styku obu części. Elewacja części zach. znacznie uboższa, ograniczona tylko do cokołu i gzymsu. Wnętrze części zach. nakryte jest ściętą apsydą ze sklepieniem krzyżowym, zaś wsch. kopułą z latarnią. W elewacjach wew. obu części brak podziałów architektonicznych ścian; w części wsch. uwagę przykuwa stiuk w kopule, którego oprofilowane listwy tworzą figury geometryczne na kształt krzyża. Obie części skomunikowane są między sobą za pomocą niewielkiego otworu, znajdującego się w ścianie między nimi; wejścia do kaplicy zlokalizowane są w części zach. W części wsch. Grobu znajduje się ołtarz i figura Chrystusa w Grobie, które oświetla nikłe światło, wpadające przez latarnię kopuły oraz otwory okienne, rytmicznie przeprute w co drugiej arkadzie.

Zabytek dostępny z zewnątrz.

Oprac. Mirosław Płonka, OT NID w Krakowie, 15-09-2017 r.

Rodzaj: kaplica

Styl architektoniczny: inna

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_12_BK.214077, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_12_BK.365313